به گزارش نجوا خبر، به دنبال آتش‌سوزی رخ داده در کمپ ترک اعتیاد «گام اول رهایی» در شهرستان لنگرود که منجر به مرگ ۳۲ نفر و مصدومیت ۱۷ نفر دیگر شده است، ستاد مبارزه با مواد مخدر اطلاعیه صادر کرد و با ابراز تأسف عمیق از حادثه آتش سوزی در کمپ خصوصی ترک اعتیاد شهرستان لنگرود استان گیلان، اعلام کرد: دستگاه‌های مربوطه از بدو حادثه با حضور در محل به دنبال بررسی علت و شناسایی قصور مسببان این حادثه تأسف برانگیز هستند.
ظاهراً کمپ ترک اعتیاد مذکور، خصوصی و مشمول ماده ۱۵ قانون (مراجعه افراد دچار آسیب اعتیاد به صورت خود معرف) بوده است؛ از این دست کمپ های ترک اعتیاد در تمام شهرهای کشور به وفور وجود دارد.
محمد جلایی معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار گیلان در تشریح دلیل آتش سوزی کمپ خصوصی ترک اعتیاد در لنگرود، گفت: علت آتش‌سوزی در بررسی‌های اولیه آتش گرفتن بخاری، سرایت آتش به پرده و نهایتاً آتش سوزی کل ساختمان در عین غافلگیری مددجویان و مسؤولان کمپ بوده است. .
وی با بیان اینکه غافلگیری شبانه، محبوس شدن و ازدحام جمعیت از دلایل افزایش فوتی‌ها در این مرکز ترک اعتیاد بوده است، خاطرنشان کرد: علاوه بر شمار بالای مددجویان، نگهبان و مسؤول نگهداشت این مرکز درمان سوء مواد مخدر نیز جان خود را در این حادثه از دست داده است.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار گیلان همچنین از نگهداری بیش‌از ظرفیت مددجویان در مرکز درمان سوء مصرف مواد مخدر در لنگرود خبر داد. نگهداری بیش از ظرفیت قانونی، همیشه یک معضل جدی در کمپ های ترک اعتیاد کشور به خصوص کمپ های خصوصی است.
هومان نارنجی‌ها، کارشناس و پژوهشگر اعتیاد در رابطه با این حادثه تلخ گفت: کمپ‌های ترک اعتیاد شبیهِ شبه زندانی است که در آن در روندِ درمان و ترک اعتیاد، یک فقدان قانونی وجود دارد: «آنچه به عنوان کمپ در ایران تعریف شده، این است که یک فرد را دست بسته وارد مرکزی می‌کنند و به اجبار نگه‌اش می‌دارند. پس از مدتی هم با اقدامات درمانی محدودی که برایش انجام شده، خارج می‌شود و دوباره مصرف را شروع می‌کند.» نارنجی‌ها می‌گوید که برخی خانواده‌ها خودشان تمایل دارند که فرزندان یا همسران‌شان، به اجبار در این مراکز نگهداری شوند، حتی گاهی اعتراض می‌کنند که چرا درهای کمپ باز است و آن‌ها توانسته‌اند فرار کنند اما نکته اینجاست که اگر این افراد یک‌سال و دوسال هم نه، ۶-۵ سال در این مراکز نگهداری شوند، زمانی‌که از آن مراکز خارج می‌شوند تضمینی برای مصرف‌نکردن‌شان وجود ندارد. فقط در این سال‌ها چه اتفاقی می‌افتد؟ هزینه‌های بیشتری به سیستم تحمیل می‌شود و کمر دولت از هزینه‌های بالا می‌شکند. »
بر اساس اعلام این کارشناس اعتیاد، هم‌اکنون دولت تنها در بخش نگهداری از معتادان متجاهر و کارتن‌خواب هزینه می‌کند اما در بقیه درمان‌ها، هزینه‌ای ندارد و بودجه مشخصی اختصاص نیافته است.
به گفته وی، «بیش از ۹۰ درصد درمان‌های اعتیاد در مراکز خصوصی انجام می‌شوند و تنها در مراکز ماده ۱۶ که معتادان متجاهر نگهداری می‌شوند، به اندازه سرانه نگهداری هر معتاد، پولی به کمپ داده می‌شود. بنابراین این مراکز درست مشابه زندان هستند. درحالی‌که فراموش شده فردی که اختلال روان دارد، باید به مرکز درمان اعصاب و روان منتقل شود تا درمان شود. زندان، مکانی برای درمان او نیست. نگهداری طولانی از این افراد در یک‌مرکز راه‌حل نیست».
اما حادثه لنگرود، تنها حادثه دردناک در کمپ های ترک اعتیاد کشور نیست؛ اوایل شهریور ماه امسال، کارکنان انتظامات بیمارستان لولاگر تهران در تماس تلفنی با قاضی محمد مهدی براعه؛ بازپرس ویژه قتل شعبه سوم دادسرای امور جنایی، مرگ مشکوک مرد جوانی را روی تخت بخش اورژانس گزارش کردند.
با اعلام این خبر، مأموران کلانتری ۱۰۸ نواب و تیم تشخیص هویت پلیس آگاهی با دستور قضائی راهی سردخانه بیمارستان شدند و جسد مرد حدودا ۴۵ ساله‌ای را به نام مسعود مشاهده کردند که به دلایل نامشخصی فوت کرده بود.
بررسی‌های اولیه نیز نشان می‌داد، مسعود ساعتی قبل بخاطر حال نامساعد جسمی از سوی کارکنان یک کمپ ترک اعتیاد در غرب تهران به این مرکز درمانی منتقل شده اما اقدامات درمانی فایده‌ای نداشته و نهایتا به کام مرگ فرو رفته است.
بدین ترتیب جسد متوفی برای تعیین علت تامه فوت به پزشکی قانونی منتقل شد که در ادامه متخصصان اعلام کردند مسعود به دلایل طبیعی فوت نکرده و براثر ضرب و جرح به قتل رسیده است که همین کافی بود تحقیقات جنایی در رابطه با پرونده آغاز شود.
در نخستین گام مأموران اداره دهم پلیس آگاهی با دستور بازپرس جنایی پای در کمپ ترک اعتیاد گذاشتند و دوربین‌های مداربسته را هدف بازبینی قرار دادند که در ادامه مشخص شد، فیلم‌ها پاک شده و کمپ موردنظر مجوزهای لازم را نداشته است!
تحقیقات ابتدایی نیز حکایت از آن داشت، مسعود که به مصرف موادمخدر اعتیاد داشته چندی قبل توسط همسایه خانه خود به این کمپ منتقل شده و در آنجا هدف ضرب و جرح قرار گرفته که احتمالا به همین خاطر فیلم دوربین‌های مداربسته پاک شده است.
در جریان تحقیقات یکی از افراد بستری در کمپ ترک اعتیاد که از ماجرا مطلع بود به تیم جنایی گفت: مسعود پس از آن که در کمپ ترک اعتیاد مستقر شد، روی تخت یک فرد دیگری خوابید که این موضوع باعث شد تا یکی از مسئولان کمپ که مرد جوانی است، عصبانی شود.
او گفت: مرد جوان در چندین نوبت مسعود را به شدت از ناحیه سر هدف ضرب و جرح قرار داد که در ادامه حال جسمانی او بد شد؛ پس از این حادثه عوامل کمپ ترک اعتیاد، مسعود را به بیمارستان لولاگر منتقل کردند اما اقدامات درمانی اثر نکرد.
کارآگاهان پس از دریافت این اطلاعات مهم با دستور قضائی، متهمانی را در رابطه با این پرونده بازداشت کردند اما آن‌ها در جریان تحقیقات مقدماتی پنهان‌کاری می‌کنند.
با دستور قاضی محمدمهدی براعه از شعبه سوم دادسرای جنایی تهران، متهمان برای روشن شدن زوایای پنهان پرونده در اختیار کارآگاهان اداره دهم پلیس آگاهی قرار گرفتند و تحقیقات همچنان ادامه دارد.
و اما یک نمونه دردناک دیگر؛ اردیبهشت ماه امسال، بازپرس ویژه قتل دادسرای امور جنایی تهران با تماس تلفنی مأموران پلیس از مرگ مشکوک پسر جوانی در یکی از بیمارستان‌ها با خبر و همراه تیمی از کارآگاهان اداره دهم پلیس آگاهی راهی محل شد.
تیم جنایی در بیمارستان با جسد پسر ۲۴ ساله‌ای به نام شهروز روبه‌رو شدند که به طرز مشکوکی به کام مرگ رفته‌بود.
بررسی‌ها نشان داد پیکر نیمه جان پسر جوان ساعتی قبل از سوی چند مستخدم کمپ ترک اعتیاد به بیمارستان منتقل شده‌است. پس از این، تیم پزشکی پسر جوان را که بی‌هوش بوده احیا می‌کند، اما ساعتی بعد دوباره او حالش بد می‌شود و فوت می‌کند.
بدین ترتیب با اعلام علت مرگ پسر جوان یکی از اعضای خانواده وی با شکایت از مسئولان کمپ ترک اعتیاد گفت: «مدتی بود رفتار پسرمان تغییر کرده‌بود تا اینکه از طریق یکی از دوستانش متوجه شدیم او معتاد شده‌است. وقتی تحقیق کردیم دیدیم او شیره تریاک مصرف می‌کند و به همین دلیل تصمیم گرفتیم او را به کمپ ترک اعتیاد ببریم تا اعتیادش را ترک کند. اما امروز از کمپ با ما تماس گرفتند و گفتند پسرمان حالش بد و به بیمارستان منتقل شده‌است. به سرعت به بیمارستان رفتیم و تازه متوجه شدیم او قبل از انتقال به بیمارستان فوت کرده‌است. پزشکان هم اعلام کرده‌اند که او بر اثر مصرف قرص ترامادول فوت کرده‌است و ما الان از مدیر کمپ شکایت داریم که چطور قرص ترامادول در اختیار شهروز قرار داده و باعث مرگ او شده‌است».
یکی از مستخدمان کمپ ترک اعتیاد هم در تحقیقات اولیه در ادعایی گفت: «شهروز زیر نظر روان‌شناس و پزشک تحت درمان بود، اما ما خبر نداریم او چطور به قرص ترامادول دسترسی پیدا کرده‌است. ما در کمپ بودیم که خبر دادند او حالش بد شده و ما هم او را بلافاصله به بیمارستان منتقل کردیم.» تحقیقات درباره این حادثه به دستور قاضی محمد مهدی براعه ادامه دارد.
در حادثه مشابه دیگری نیز چند روز قبل پدر و مادر مرد ۳۰ ساله‌ای به نام فرزاد به دادسرای امور جنایی تهران رفتند و از مسئولان کمپ ترک اعتیادی به اتهام مرگ مشکوک پسرشان شکایت کردند.
یکی از شاکیان به قاضی محمد وهابی، بازپرس شعبه دوم گفت: «چند روز قبل پسرمان ناگهان ناپدید شد. پس از این به اداره پلیس رفتیم و شکایت کردیم و همزمان برای پیدا کردن پسرمان به خانه دوستان و حتی مراکز درمانی هم سر زدیم تا اینکه امروز از بیمارستانی به ما خبر دادند پسرمان در بیمارستان فوت کرده‌است. وقتی به بیمارستان رفتیم مسئولان بیمارستان اعلام کردند پیکر نیمه جان پسرمان را مستخدمان کمپی به بیمارستان آورده‌اند. الان از مسئولان آن کمپ به اتهام دست داشتن در مرگ مشکوک پسرمان شکایت داریم.»
در ادامه، ماجرا به بازپرس شعبه چهارم دادسرای امور جنایی تهران گزارش شد و او دستور انجام تحقیقات در این خصوص را صادر کرد. یکی از مسئولان کمپ ترک اعتیاد در جریان تحقیقات به مأموران پلیس گفت: مرد معتاد از چند روز قبل توسط اعضای خانواده‌اش به کمپ ما منتقل شده بود. او مدام داد و بیداد و بی‌قراری می‌کرد تا اینکه یکباره صدایش قطع شد. وقتی بالای سرش رفتیم متوجه شدیم که حالش بد و تشنج کرده است. به همین دلیل فوراً او را به بیمارستان منتقل کردیم اما چند ساعت بعد روی تخت بیمارستان فوت شد.
با جمع‌آوری این اطلاعات بازپرس پرونده چند دستور مهم صادر کرد. نخستین دستور او پلمب کردن کمپ ترک اعتیاد بود. او همچنین دستور داد تا فیلم دوربین‌های مداربسته در کمپ بازبینی و جزئیات بیشتری از وضعیت متوفی و چگونگی انتقال وی به بیمارستان مشخص شود.
سومین دستور بازپرس جنایی خطاب به پزشکی قانونی بود تا علت اصلی فوت مرد معتاد مشخص شود. براساس این گزارش تحقیقات برای رازگشایی از مرگ مرموز این مرد همچنان ادامه دارد.
حوادثی که در این گزارش آمد چند مورد از حوادث رخ داده در مراکز ترک اعتیاد در ماه‌های اخیر است که متأسفانه خانواده‌های زیادی را داغدار کرده است.
امیدواریم سازمان بهزیستی و مسئولین مربوطه هرچه سریعتر به وضعیت کمپ‌های ترک اعتیاد رسیدگی کنند و نظارتهای قانونی را افزایش دهند تا دیگر شاهد مرگ تلخ معتادان در مراکز خصوصی ترک اعتیاد کشور نباشیم.
گزارش: پریسا بختیاری