تلگرام که فیلتر شد، ۴۰ میلیون کاربر ایرانی برای استفاده از این پیام‌رسان چندین و چند فیلترشکن روی گوشی خود نصب کردند و خرید و فروش فیلترشکن در ایران به تجارتی پرسود تبدیل شد.
به گزارش نجواخبر، ارزش بازار خرید و فروش VPN در دنیا در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۵٫۴ میلیارد دلار بوده، تا سال ۲۰۲۷ میلادی، ارزش این بازار به حدود ۷۵٫۶ میلیارد دلار خواهد رسید.
آرمان امروز نوشت: سعید سوزنگر یکی از کارشناسان فناوری اطلاعات در این باره گفت: «فیلترشکن‌هایی که در حال حاضر وجود دارد به مرور غیرقابل استفاده می‌شوند؛ چرا که پروتکل‌های آنها را از کار می‌اندازند. به همین دلیل کاربران تعداد زیادی از فیلترشکنها را اعم از پولی و رایگان، روی تلفن‌های همراه خود نصب کرده‌اند. به‌طور کلی این اجبار برای مهاجرت از شبکه‌های اجتماعی به پیام‌رسان‌های داخلی و مقاومت مردم برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی باعث شده است تا کاربران بدون ملاحظات امنیتی هر فیلترشکنی را روی موبایل‌های خود نصب کنند. فیلتر شدن گوگل‌پلی و اپ‌استور هم باعث شده بازار دانلود اپلیکیشن‌های مخرب از طریق منابع غیررسمی افزایش پیدا کند. اکثر اپلیکیشن‌هایی که در مارکت‌های غیررسمی هستند، بدافزار بوده و از اطلاعات کاربران سوءاستفاده می‌کنند و در نهایت اطلاعات‌شان را می‌دزدند.»
کوچ اجباری به پیام‌رسان‌های داخلی
این روزها که فشار فیلترینگ کاربران را کلافه کرده و حلقه محدودیت‌های مجازی تنگ‌تر شده است، بعضی‌ها به ناچار به سراغ پیام‌رسان‌های داخلی رفته‌اند و به این ترتیب است که مدیران این پیام‌رسان‌ها از افزایش تعداد کاربران‌شان خبر می‌دهند. در همین راستا مدیرعامل پیام‌رسان «گپ» در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فارس اعلام کرده است که تعداد مراجعه به پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به گذشته افزایش چشمگیری پیدا کرده است. مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیام‌رسان گپ درباره اینکه میزان فعالیت کاربرانی که این روزها به پیام‌رسان داخلی گپ مراجعه کرده‌اند، گفت: کاربران جدید به‌طور محسوس بسیار فعال‌تر از کاربران قدیمی هستند. وزیر ارتباطات هم اخیرا با حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی، از تقویت پلتفرم‌های داخلی مشابه خبر داده است.
این در حالی است که کاربران اعتماد چندانی به پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی نداشته و معتقدند آنها امنیت داده‌های کاربران را تضمین نمی‌کنند. کارشناسان هم معتقدند که کاربران جدید پیام‌رسان‌های داخلی تنها برای رفع نیازهای فعلی خود و حتی اغلب برای انتقال فایل‌های مربوط به فیلترشکنها و وی‌پی‌ان‌ها به استفاده از این پیام‌رسان‌ها و پلتفرم‌های داخلی روی آورده‌اند. سوزنگر درباره افزایش مراجعه کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی به «دنیای اقتصاد» گفت: «مردم از ادامه فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی خسته شده‌اند و حالا به اجبار به پیام‌رسان‌های داخلی روی آورده‌اند که دست‌کم بتوانند فایل‌های وی‌پی‌ان خود را از طریق این شبکه‌ها منتقل کنند، اما افزایش مراجعه کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی دلیل بر این نیست که اعضای جدید، به کاربران دائمی آنها تبدیل شوند. در واقع کاربران برای رفع نیاز فعلی و تا بازگشت دسترسی به شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی از این پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند.»
بازگشت دوباره کاربران به تلگرام
با این همه تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی با وجود فیلترینگ و محدودیت، روزبه‌روز در حال افزایش است و کاربران ایرانی همچنان حضور پررنگی در این شبکه‌ها دارند. براساس گزارش میدل‌ایست مانیتور، آمار رسمی نشان می‌دهد با وجود مسدود شدن پیام‌رسان تلگرام، ۴۵ میلیون ایرانی همچنان از آن استفاده می‌کنند. در گزارشی هم که چندی پیش نوین‌هاب منتشر کرد، تعداد کاربرانی ایرانی از پیام‌رسان تلگرام، ۵۰ میلیون نفر اعلام شد. آرین اقبال درباره رفع فیلترینگ واتساپ و مهاجرت کاربران آن به تلگرام گفت: «در حالی که گفته می‌شود فیلترینگ واتساپ برای بعضی‌ها برطرف شده و برای برخی دیگر همچنان پابرجاست، این اتفاق نه تنها به معنای رفع فیلترینگ نیست؛ بلکه تنها نشان‌دهنده اختلالی در سیستم فیلترینگ کشور است. این روزها کاربران زیادی بر اثر فیلترینگ واتساپ، به تلگرام روی آورده‌اند. اگر قرار بر فیلترینگ دائمی واتساپ باشد، کاربران میان این دو پیام‌رسان، تلگرام را انتخاب می‌کنند.
با روند فیلترینگ اینستاگرام و واتساب و ظرفیت محدود پلتفرم‌های داخلی، این روزها مردم درگیر vpn و پروکسی هستند و طبق یک آمار درخواست برای خرید وی پی ان با افزایش سه هزار برابری روبه‌رو شده است. البته در شرایطی که سطح اعتماد به پلتفرم‌های داخلی کاهش پیدا کرده، این روند، یک امر طبیعی است و در این میان، سود کلان چند هزار میلیاردی به جیب فروشندگان وی پی ان می‌رود. تلگرام که فیلتر شد، ۴۰ میلیون کاربر ایرانی برای استفاده از این پیام‌رسان چندین و چند فیلترشکن روی گوشی خود نصب کردند و خرید و فروش فیلترشکن در ایران به تجارتی پرسود تبدیل شد.
درخواست برای vpn
این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که درخواست های روزانه در ایران (VPN) شناخته می‌شود نسبت به پیش از اعتراضات اخیر ۳۰۰۰ درصد رشد داشته است! سیمون میلیانو مسئول تحقیقات در یکی از سایت های مطرح در زمینه فیلترشکنها چنین ادعایی را مطرح کرده است. در روزهای گذشته، قطع پهنای باند اینترنت بین‌الملل در ساعاتی از روز بر روی اپراتورهای تلفن همراه، محدودیتهایی را برای بعضی از اینترنت های خانگی هم ایجادکرده است . محدودیتهایی که وزیر ارتباطات، خبرگزاری تسنیم و وزیر کشور تاکید کرده‌اند موقتی هستند اما کارشناسان معتقدند ژمان پایان این محدویت‌ها مشخص نیست زیرا رفع آنها در گرو تصمیم مجدد شعام ( شورای عالی امنیت ملی) است که متناسب با فضای سیاسی کشور خواهد بود. نگاهی به فهرست اپلیکیشن های دچار محدودیت شده نشان می‌دهد اپلیکیشن‌هایی که قابلیت های ارتباطی تکست محور، صوتی و تصویری داشته‌اند چون واتساپ، بوتیم، ایمو و … در فهرست هستند. این محدودیت‌ها حتی شامل شبکه های اجتماعی کاربردی چون اینستاگرام شده است.
سود فیلترینگ در vpn است
حالا اما مجلس مجددا طرح محدودسازی اینترنت را در دستور کار قرار داده است. طرحی که هم استفاده از اینترنت و دیگر پیام‌رسان‌ها را محدود می‌کند و هم خرید و فروش فیلترشکن بر اساس آن جرم است و مجازات زندان و جریمه نقدی دارد. در این شرایط یک نماینده مجلس گفته است: «تاکنون ثابت شده که با فیلتر شدن‌ها سیاست‌گذاران به اهداف خود نمی‌رسند. تاکنون هم ثابت شده با فیلتر شدن‌ها آن اهدافی که سیاست‌گذاران در پی آن هستند و تعقیب می‌کنند، به دست نمی‌آید و ما امیدواریم این کار را نکنند.»اما عزت ا… ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نظر دیگری دارد و معتقد است: «بنابر اقتضائات امنیتی ظرفیت‌های اینترنت محدوده شده است و کشور به سرعت از این مرحله عبور خواهد کرد.و مردم می‌توانند از اینترنت پرسرعت با کیفیت بالا و توانمندی استفاده کنند.»
جیب فیلترشکن فروش‌ها را پُر نکنید، محدودیت اینترنت برطرف می‌شود
بازار ۷۵ میلیارد دلاری VPN
داده‌های وب‌سایتِ Statista نشان می‌دهد که بازار VPN در جهان، طی سال‌های اخیر دائما رو به گسترش بوده است. در حالی که ارزش بازار خرید و فروش VPN در دنیا در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۵٫۴ میلیارد دلار بوده، تا سال ۲۰۲۷ میلادی، ارزش این بازار به حدود ۷۵٫۶ میلیارد دلار خواهد رسید. (منابع دیگر، ارزش این بازار در سال ۲۰۲۷ میلادی را تا ۹۲ میلیارد دلار هم تخمین زده‌اند.) از بابِ مقایسه، پیش‌بینی می‌شود که درآمد نفتیِ ایران در صورت رفع تحریم‌های اقتصادی و باقی ماندنِ قیمت هر بشکه نفت در کانال ۷۰ دلاری، در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۰ میلیارد دلار باشد. همزمان، پیش‌بینی شده که «نرخ رشد مرکب» بازار VPN تا سال ۲۰۲۷ میلادی، سالانه بیش از ۱۷ درصد خواهد بود. این در حالی است که تعداد شرکت‌های ارائه‌دهنده VPN هم روز به روز گسترش پیدا می‌کند و این، رقابت بر سر سرعت و امنیتِ VPNهای موجود در بازار را هم افزایش می‌دهد.
فیلترینگ‌هایی که قبل از طرح صیانت اجرایی شد
در شهریورماه سال ۱۳۹۸، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در جلسه علنی مجلس از وجود مافیایِ فیلترشکن و تجارت چند صد میلیاردی فروش فیلترشکن سخن گفته بود. دو روز پیش سایت نزدیک به محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت قبل، در خبری با اشاره به فیلترینگ اخیر و انطباق این فیلترینگ با جزئیات طرح صیانت، نوشته است عملا این طرج بدون مصوب شدن، اجرایی شده است. مثلا فعال شدن قابلیت سیف سرچ گوگل را می‌توان بخشی از فصل ششم طرح نظام تنظیم مقررات (صیانت) دانست که تیرماه امسال اتفاق افتاد. فصل ششم این طرح به لزوم ایجاد امکاناتی برای صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی اشاره شده و قابلیت سیف سرچ هم با همین هدف فعال شده است. به نظر می‌رسد راه‌اندازی اینترنت کودک و نوجوان که نیمه شهریور از آن رونمایی شد هم در راستای اهداف همین فصل از طرح صیانت انجام شده است. برای حضور در توییتر مدتی را درگیر اتصال به VPN بوده‌اید. همین عدم دسترسی به فیلترشکن و از کار افتادن آنها در روزهای اخیر بخشی از طرح صیانت است. در ماده ۲۰ این طرح وزارت ارتباطات مکلف شده به‌طور مستمر و مؤثر این نرم‌افزارها را شناسایی و غیر قابل استفاده کند. به همین دلیل است که این روزها VPNها یکی پس از دیگری از دسترس خارج می‌شوند.