قیمت بنزین در ایران با توجه به دستمزد ۷ میلیون تومانی و نرخ ۳ هزار تومانی بنزین در هر لیتر، اصلا هم مفت نیست و مردم باید در هر ماه ۱۰ درصد از حقوق‌شان را به بنزین اختصاص دهند.
به گزارش نجوا خبر، دولت در برنامه هفتم توسعه، خواستار این شد که بنزین و همه حامل‌های انرژی، به صورت عادلانه میان تمامِ مردم توزیع شود و سهم ایرانیان از حامل‌های انرژی با کد ملی آنان مشخص شود که مجلس این بند را حذف کرد. دولت می‌تواند در لایحه‌ای که به مجلس ارائه می‌کند خواستار افزایش قیمت شود، اما مجلس شورای اسلامی تصمیم‌گیرنده‌ی نهایی این مسئله است. قیمت بنزین در سال آینده تغییر خواهد داشت یا خیر و آیا طرح اعتباری شدن بنزین پیاده خواهد شد؛ پاسخ این سؤالات را از دو کارشناس حوزه انرژی جویا شدیم.
گزارش دقیقی از طرح پایلوت کیش برای بنزین ارائه نشد
همت قلی زاده، کارشناس حوزه انرژی، در مورد قیمت بنزین در سال ۱۴۰۳ و سهمیه‌بندی آن به نجواخبر گفت: هر چند اختصاص هر لیتر بنزین به هر کد ملی مطرح شده اما هنوز مجلس با آن موافقت نکرده است، البته اجرای بی‌سر و صدای این طرح به صورت پایلوت در کیش برگزار شد که هیچ آماری هم پس از اجرا از آن منتشر نشد و اعلام نشد که این طرح با شکست روبه‌رو شد یا موفقیت‌آمیز بود.
قلی زاده در ادامه افزود: جهانی‌سازی حامل‌های انرژی و از جمله نرخ بنزین یکی از موضوعاتی است که همواره مطرح بوده و گفته می‌شود که قیمت بنزین ۱۵۰۰ و ۳ هزار تومانی کنونی نباید باشد و باید بر اساس قیمت فوب خلیج فارس محاسبه شود و ارقامی بالاتر باشد.
قیمت تمام شده بنزین چقدر است؟
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: فرآورده‌های نفتی به دو دسته تقسیم می‌شوند یک بخش مربوط به صنایع است و بخش دیگر مربوط به دولت می‌شود که بر اساس نسبتی است که با قیمت جهانی تعیین می‌شود.
قلی زاده خاطر نشان کرد: ارزان بودن قیمت بنزین در ایران باید بر اساس قدرت خانواده سنجیده شود، متأسفانه هر ایرانی با حقوق و دستمزدی که دارد مقدار کمی بنزین می‌تواند تهیه کند و قیمت بنزین در ایران باید بر اساس درآمد مردم تعیین شود و اگر قرار است قیمت‌ها افزایش پیدا کند درآمدها هم باید متناسب با آن افزایش پیدا کند.
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه گفت: موضوع دیگر مربوط به قیمت تمام شده بنزین است که هیچ زمانی وزارت نفت و شرکت نفت و پالایشگاه‌ها زیر بار این قیمت تمام شده نرفتند اما آنگونه که ما بررسی کردیم در سال ۱۴۰۱ قیمت تمام شده بنزین در هر لیتر ۱۳۰۰ تومان می‌شد.
تعیین قیمت بنزین بر اساس فوب خلیج فارس درست نیست
قلی زاده تصریح کرد: تولید بنزین داخلی با استانداردهای جهانی فاصله دارد و شاهد آن بوده‌ایم که چندین محموله بنزین را افغانستان به دلیل کیفیت پائین آن به ایران بازگرداند، دولت در این مدل مالی اگر نفت را به کشورهای دیگر بفروشد و به جای آن بنزین وارد کند علاوه بر اینکه کسری بودجه کشور را جبران می‌کند، هوای آلوده هم کمتر می‌شود.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: مسئله اصلی این است که برای تولید یک لیتر بنزین، تکنولوژی، پالایشگاه، صنایع و کارگر و مهندسین و زمین و… نقش دارند که قیمت نهائی همه این‌ها ۱۳۰۰ تومان می‌شود اما یکباره قیمت هائی در رسانه‌ها مطرح می‌شود که تعجب‌آور است و حتی تا ۱۵ هزار تومان هم مطرح می‌شود که علت این نرخ‌گذاری را بر اساس قیمت فوب خلیج فارس می‌گذارند که غلط هم هست.
تبلیغات گسترده رسانه‌ای قیمت بنزین را کم نشان می‌دهد
قلی زاده خاطر نشان کرد: تا سال ۱۳۸۵ قیمت بنزین بسیار پائین بود اما شاخص‌های اقتصادی پس از سال ۱۳۸۶ تغییر کرد و تورم بین ۱۵ تا ۲۰ درصد به ۴۵ تا ۵۰ درصد رسید و اگر با تورم موجود قیمت‌ها را مورد ارزیابی قرار دهیم قیمت بنزین بین ۲۷۰۰ تا ۳ هزار تومان می‌شود.
او با بیان اینکه تبلیغات گسترده رسانه‌ای قیمت بنزین در ایران را مفت نشان می‌دهد افزود: قیمت بنزین در ایران با توجه به دستمزد ۷ میلیون تومانی و نرخ ۳ هزار تومانی بنزین در هر لیتر، اصلا هم مفت نیست و مردم باید در هر ماه ۱۰ درصد از حقوق‌شان را به بنزین اختصاص دهند.
این کارشناس حوزه انرژی افزود: از تابستان ۱۳۹۸ به دنبال افزایش نرخ بنزین تا ۱۰ هزار تومان هم بودند و بسیاری از آقایان به دنبال این هدف هستند که منجر به نارضایتی هم می‌شود و بهانه‌هایی مثل قاچاق بنزین و گرانی خودرو در ایران نباید باعث افزایش قیمت بنزین شد چرا که مردم توانائی پرداخت این قیمت‌های بالا را ندارند.
ارائه کارت بنزین غیر قابل نقدشونده
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در مورد قیمت بنزین به نجوا خبر گفت: یکی از پیشنهاداتی که برای قیمت بنزین در سال ۱۴۰۳ مطرح شد کارت سبز بود که ما هم به عنوان بخش خصوصی این موضوع را عنوان کردیم که یک عدد بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان برای هر نفر تخصیص داده شود، اما کارت بنزین قابل نقدشوندگی نباشد و تنها برای صورت حساب بنزین و گاز و برق این کارت را به مردم بدهند.
نجفی ادامه داد: آنچه که مطرح شده یک اعتبار ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی غیر قابل نقدشونده به ازای هر خانواده ۴ نفره بوده تا این اختلاف قیمت حل‌وفصل شود.
عرضه سوخت به ازای هر خودرو سیاست درستی نیست
او با بیان اینکه از بخش خصوصی مشورتی گرفته نمی‌شود افزود: به جای اینکه با بخش خصوصی برای این مسئله مهم جلسه بگذارند با مراکز علمی حشر و نشر می‌کنند اما در کمیسیون اتاق بازرگانی ایران هیچ کس از دولت برای ارائه طرح قیمت نیامد تا اظهار نظری در این خصوص از ما داشته باشند.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: اینکه به ازای هر خودروی سوخت می‌دهند سیاست درستی نیست چرا که این یارانه به فردی که به عنوان مثال در سیستان و بلوچستان است تعلق نمی‌گیرد و فردی که ۴ خودرو در پارکینگ خانه‌اش است چندین برابر این فرد یارانه دریافت می‌کند.
نجفی ادامه داد: اگر کارت سبز سوخت طراحی شود اعتبار آن با یک مکانیسم نقل و انتقال پوز منتقل می‌شود که این روند نقدینگی را هم افزایش نمی‌دهد و نتیجه این می‌شود که فردی که مصرف بیشتری دارد می‌تواند این اعتبار را از فردی که مصرفی ندارد تهیه کند و این سیاست از قاچاق سوخت جلوگیری می‌کند.
قیمت سوخت در کشورهای همسایه چقدر است؟
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: امروز قیمت سوخت در ایران ۱۵۰۰ تا ۳ هزار تومان است اما در کشور همسایه ما ترکیه ۶۰ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است و دومین کشور کویت است که قیمت بنزین ۱۷ هزار تومان است و این قیمت در ایران هم نیاز به اصلاح دارد.
نجفی گفت: امروز تنها راه این است که طرح پلکانی افزایش قیمت سوخت را برنامه ریزی کنیم و با مکانیسم هوش مصنوعی تمامی پارامترهای اثرگذار افزایش قیمت بنزین را در کشور احصاء کنیم و برای آن‌ها تمهیدات مختلف بیندیشیم از قبیل بخشودگی‌ها و مشوق‌ها و… تا این موضوع به درستی مدیریت شود.
این کارشناس انرژی افزود: جامعه ما بیش از حد واقعی خودش به موضوع سوخت حساس شده و اگر این موضوع به مرور پلکانی شود دیگر این قدر قیمت سوخت در کشور مشکل آفرین نمی‌شود.
گزارش: ندا جعفری