ویروس HPV یا پاپیلومای انسانی بیش از ۱۵۰ نوع زیر گروه دارد که تعدادی از آنها در ناحیه مقعدی، تناسلی، حلقی و دهانی باعث ایجادبیماری‌های خوش خیم و بدخیم می‌شوند، اما با تزریق واکسن این ویروس می‌توان از بسیاری از این بیماری‌ها جلوگیری کرد.
به گزارش نجوا خبر، ویروس پاپیلومای انسانی یا hpv نوعی ویروس است که عفونت با آن ممکن است باعث رشد زگیل‌هایی بر روی پوست یا غشای مخاطی شود.
لازم است بدانید که ویروس پاپیلومای انسانی یا همان ویروس hpv شامل صد نوع ویروس پاپیلومای مختلف است که برخی از آنها باعث ایجاد زگیل تناسلی یا انواعی از سرطان‌های این ناحیه می‌شود.
اما جالب است بدانید اکثر این ویروس‌ها موجب شکل گیری سرطانها نمی‌شود؛ اما ممکن است بخشی از اچ پی وی‌های دستگاه تناسلی منجر به سرطان گردن رحم یا همان قسمت پایینی رحم، شود.
ویروس hpv چه علائمی دارد؟
اگر در اوایل دوران دچار شدن به این ویروس هستید جالب است بدانید در همه موارد سیستم ایمنی بدن شما قبل از ایجاد زگیل، عفونت HPV را شکست می‌دهد، اما این موضوع بسته به نوع HPV شما دارد. این زگیل‌ها به اشکال مختلفی بر روی یا داخل بدن شما ظاهر می‌شوند که این شکل‌ها شامل زخم‌های صاف، برجستگی‌های کوچک گل کلمی و برآمدگی‌های کوچک ساقه مانند می‌شود که در خانم‌ها و آقایان متفاوت است.
انواع زگیل‌های رایج
این زگیل‌ها بیشتر به صورت برجستگی‌های زمخت و زبر و برآمده به وجود می‌آیند و معمولا بر روی انگشتان دست‌ها یا بر روی خود دست‌ها تشکیل می‌شوند. این زگیل‌ها اغلب دردناک و مستعد جراحت یا خون ریزی هستند.
براساس اعلام مرکز تحقیقات بیماری‌های زنان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ویروس HPVیا ویروس پاپیلومای انسانی بیش از ۱۵۰ نوع زیر گروه دارد که تعدادی از آنها در ناحیه مقعدی، تناسلی، حلقی و دهانی باعث ایجاد بیماری‌های خوش خیم و بدخیم می‌شوند، اما با تزریق واکسن این ویروس می‌توان از بسیاری از این بیماری‌ها جلوگیری کرد.
این ویروس می‌تواند باعث زگیل یا سرطان ناحیه ژنیتالیال زنان (سرویکس، فرج و واژن) و آلت تناسلی در مردان و همچنین مقعد، حلق و دهان در هر دو جنس شود.
شایعترین و مهم ترین انواعی که باعث سرطان ناحیه مقعدی تناسلی می‌شوند نوع ۱۶ و ۱۸ است و سپس ۵۹، ۵۸، ۵۶، ۵۲، ۵۱، ۴۵، ۳۹، ۳۵، ۳۳ ۳۱، ۶۸ در جایگاه بعدی قرار دارند و مهم‌ترین انواعی که باعث زگیل تناسلی می‌شوند ۶ و 11هستند.
واکسن HPVچند نوع است؟
تاکنون سه نوع واکسن برای این ویروس ساخته شده است؛ یکی از این واکسن‌ها واکسن ۹ گانه است که بر ضد ویروسهای ۵۳، ۵۲، ۴۵، ۳۳، ۳۱، ۱۸، ۱۶، ۱۱، ۶نقش حفاظتی دارد.
واکسن ۴ گانه یکی دیگر از این واکسن هاست که دارای نقش حفالتی بر ضد ویروس های ۱۸، ۱۶، ۱۱، ۶ است و واکسن ۲ گانه، که بر ضد ویروس های ۱۸ و ۱۶نقش حفاظتی دارد.
زمان تجویز و نوبت واکسن HPVچگونه است؟
این واکسن به صورت عضلانی تزریق می‌شود و دفعات تزریق وابسته به سن افراد است، در افراد زیر ۱۵ سال با سیستم ایمنی نرمال در دو نوبت و با فاصله شش ماه تزریق می‌شود؛ همچنین در افراد بالای ۱۵ سال با سیستم ایمنی نرمال در سه نوبت با فاصله (دومین نوبت یک تا دو ماه از اولین نوبت و نوبت سوم با فاصله ۶ ماه) تزریق می‌شود.
این واکسن در مبتلایان به ویروس HIVو افراد مبتلابه نقص ایمنی در سه نوبت بدون ارتباط با سن با فاصله های ۰-۲-۶ ماه همانند آنچه در بالاگفته شد تزریق می‌شود.
چه کسانی باید این واکسن را دریافت کنند؟
در پروتکل‌های بین‌المللی شروع واکسیناسیون از سن ۹ سالگی تا ۴۶ سالگی برای زنان و ۹ سالگی تا ۲۱ سالگی برای مردم را مناسب ذکر کرده‌اند. استفاده از این واکسن حتی در صورت ابتلابه این ویروس و پاپ اسمیر غیر نرمال و زگیل تناسلی بلامانع است و می‌تواند تا حدی از پایدار شدن ویروس و ایجاد تغییرات بدخیمی و زگیل جلوگیری کند.
آیا بعد از واکسیناسیون باز هم به انجام تست پاپ اسمیرنیاز است؟
بله، حتی در صورت تزریق واکسن، انجام پاپ اسمیر براساس برنامه کشوری لازم است که انجام شود، زیرا باید دانست به طور نادر انواع غیر شایع هم می‌توانند باعث تغییرات دهانه رحم شوند که در نهایت منجر به سرطان در فرد شود. به همین دلیل بعد از واکسیناسیون هم نیاز به انجام پاپ اسمیر وجود دارد.
عوارض واکسن چیست؟
این واکسن ممکن است باعث التهاب، تورم و درد در ناحیه تزریق شود. بعد از زدن واکسن بهتر است ۱۰ تا۱۵ دقیقه به صورت نشسته یا درواکسن HPVاز کشیده در درمانگاه بمانید تا در صورت ضعف و غش مراقبت لازم از شما صورت گیرد. در حال حاضر تجویز واکسن در حاملگی توصیه نمی‌شود ولی در صورت تزریق اتفاقی؛ تاکنون، عارضه جنینی گزارش نشده است.
مدت زمان ایمنی واکسن
به دلیل اینکه اطلاعات و دانش ما از واکسن مربوط به دو دهه اخیر است لذا محققان به طور دقیق نمی‌دانند اثربخشی این واکسن تا چه زمانی ادامه دارد. ولی در مطالعات، سطح ایمنی ۱۰ ساله تاکنون گزارش شده است.
آیا این واکسن واقعا موثر است؟
مطالعات نشان داده که استفاده از واکسن پیشگیری از عفونت HPVو ضایعات پیش بدخیم دهانه رحم موثر است، بنابراین این واکسن در مردان باعث کاهش زگیل تناسلی، عفونت پایدار آلت تناسلی با HPV، کاهش ریسک سرطان آلت و در زنان باعث کاهش سرطان دهانه رحم، واژن و فرج می‌شود و در هر دو جنس میزان سرطان مقعد، دهان و گلوی ناشی از HPVرا کاهش می‌دهد. کاهش گسترش این ویروس به شریک جنسی هم از دیگر فواید این واکسن است.
آیا این واکسن از سایر عفونت‌های منتقله از راه جنسی جلوگیری می‌کند؟
این واکسن فقط برضد HPVاست و از ابتلا به تراخم، سوزاک و سفلیس جلوگیری نمی‌کند.
آمار مبتلایان به ویروس اچ پی وی در ایران چطور است؟
در ایران آمار دقیقی از همه‌گیری زگیل تناسلی (به‌ویژه مردان) وجود ندارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بین ۵ تا ۱۳ درصد زنان ایران به ویروس اچ‌پی‌وی آلوده هستند. دیگر پژوهش‌ها نشان می‌دهند که همه‌گیری اچ‌پی‌وی در ایران پایین‌تر از میانگین خاورمیانه و جهان است.
آیا تزریق واکسن HPV کافی است؟
با این وجود دکترآذین، سکسولوژیست در پاسخ به این سؤال که آیا واکسیناسیون راه مناسبی برای پیشگیری از ویروس پاپیلومای انسانی است، می‌گوید: «نخست باید این موضوع را درنظر داشت که واکسن‌های HPV تنها برای مقابله با سویه‌های خاصی از ویروس تهیه می‌شوند؛ یعنی انواعی که با شانس بیشتری برای ایجاد سرطان همراه هستند. بنابراین واکسیناسیون به شکل مطلق جلوی آلودگی با انواع ویروس های HPV را نمی‌گیرد. هرچند واکسن یکی از اقدامات لازم برای پیشگیری اولیه است؛ اما هرگز به تنهایی کافی نیست. آموزش مردم و به ویژه گروه‌های آسیب پذیر (مثل جوانان) و ایجاد درک مناسبی از خطر ابتلا و راه های پیشگیری یک رویکرد اساسی است که نمی‌توان از آن غفلت کرد. متأسفانه سیاست‌گذاران فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و حتی گاه حوزه سلامت نه‌تنها به این موضوع عنایت کافی ندارند، بلکه گاه فعالانه در تقابل با آن حرکت می‌کنند.»
او درباره این که آیا واکسن ۹ ظرفیتی نسبت به واکسن ۴ ظرفیتی ایمنی کامل‌تری ایجاد می‌کند یا نه، توضیح می‌دهد: «در مداخلات سلامت، ملاحظاتی وجود دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. یک مداخله پیشگیرانه علاوه بر آن که باید به تأیید شواهد علمی "موثر" باشد، به لحاظ "هزینه – فایده" نیز لازم است امکان پذیر و قابل دفاع باشد.»
با این وجود فعلا تزریق واکسن ۴ ظرفیتی در بسیاری از کشورها برای همه افراد بالای ۱۰ سال توصیه می‌شود. طبیعی است که واکسن ۹ ظرفیتی (که سویه های خطرناک بیشتری را پوشش می‌دهد)، در منطق و روی کاغذ کارایی بیشتری دارد. اما این موضوع که آیا در یک برنامه کشوری با در نظر گرفتن هزینه‌ها و امکان‌پذیری پوشش واکسیناسیون الزاما با این واکسن دستاورد و موفقیت بیشتری خواهیم داشت یا خیر، نیازمند ارزیابی کارشناسانه و مطالعات بیشتر است. حتی اگر نظام سلامت ما بخواهد و بتواند واکسیناسیون عمومی در این خصوص را اجرایی کند؛ دو نکته را نباید از نظر دور داشت؛ اول آن که واکسیناسیون اگرچه لازم است، نمی‌تواند جایگزین آموزش و افزایش درک خطر شود و دوم آن که پذیرش واکسن و استقبال مردم از آن نیازمند فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی علمی و منطقی قبلی است. متأسفانه در جریان واکسیناسیون کووید۱۹، کم توجهی به‌همین موارد از سوی برخی مسئولین باعث شد تا تجارب تلخی داشته باشیم که قاعدتاً باید از آن درس گرفته باشیم.»
گزارشگر:پریسابختیاری