وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به مشکلات و وضعیت تولیدات محصولات کشاورزی و پروتئینی در سال‌های گذشته به بهبود روند تولید محصولات استراتزیک کشور اشاره کرد و گفت: طی یک سال از واردکننده مرغ و تخم‌مرغ به صادرکننده تبدیل شدیم.
به گزارش نجواخبر، محمدعلی نیکبخت در نشست علنی امروز (سه‌شنبه، 22 خردادماه) مجلس شورای اسلامی، در تشریح گزارش خود پیرامون نحوه اجرای قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی و آخرین وضعیت خرید تضمینی گندم در سال زراعی 1402-1403 و اقدامات حمایتی در خصوص برنجکاران کشور گفت: در ابتدا لازم می‌دانم از نمایندگان مردم در مجلس یازدهم به ویژه اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس برای همکاری با بنده و کشاورزان تشکر و قدردانی کنم. تشخیص می‌دهم که نمایندگان مجلس دوازدهم نیز به دلیل ارتباطی که با کشاورزان دارند، دغدغه‌ای کمتر از من برای این حوزه ندارند. انتظار دارم در ادامه مسیر هم بنده را همانند گذشته همراهی کنید تا در تأمین غذای سفره مردم و امنیت غذایی موفق باشید.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه کمتر از یک سال از حضور بنده در وزارت کشاورزی می‌گذرد، عنوان کرد: در همین روزهای سال گذشته بود که بنده برای رأی اعتماد در مجلس حضور پیدا کردم؛ با توجه به وضعیتی که بخش کشاورزی در آن زمان داشت و همچنین پتانسیل‌های تولید و اهمیت آن، راهبردها و جهت‌گیری‌هایی در وزارت جهاد کشاورزی برای کل این وزارتخانه و زیربخش‌ها ترسیم کردیم که بنده در این گزارش به بخشی از این راهبردها اشاره می‌کنم.
وی افزود: راهبرد اول ما حداکثرسازی تولید با حفظ منابع پایه با توجه به محدودیت‌های موجود بود، اگر بخواهیم نیاز غذایی کشور را در یک جمعیت بزرگ تأمین کنیم باید از همه ظرفیت‌های تولید در همه زمینه‌های کشاورزی استفاده کنیم. راهبرد دوم یکنواختی در امر تولید بود، یکی از بخش‌هایی که همیشه دچار نوسانات میزان و مقدار و قیمت آن در بازار می‌شویم، یکنواختی در تولید بود. محصولات سبزی و صیفی و مهم‌ترین آن گوجه، سیب‌زمینی و پیاز همواره با بحران در کشور مواجه بوده است و نوسانات شدیدی را در میزان و قیمت مشاهده می‌کردیم که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در برنامه تولید از سال 1402 تاکنون جزء سال‌های نادری به شمار می‌رود که نه واردات داشتیم و نه کمبود و حتی مازاد و صادرات هم داشتیم و در روزهایی از سال حدود 12 هزار تن این سه محصول را صادر می‌کردیم.
عضو کابینه دولت سیزدهم گفت: راهبرد سومی که در جهاد کشاورزی در پیش گرفتیم توازن‌بخشی در تولید بود، رشد تولید بر اساس منابع و سهم‌وری حوزه‌ها در اختیار دارد، به عنوان مثال هم اکنون سهم شیلات و آبزی‌پروری و صید و صیادی از کل تولیدات کشاورزی حدود یک درصد بوده و با توجه به منابعی که در اختیار داریم می‌توانیم به حداقل 10 درصد برسیم و این به معنی 15 میلیون تولید با توجه به ظرفیت‌هایی که در کشور وجود دارد. دریای شمال و جنوب و منابع آبی فرصت‌های بی‌نظیری است که در اختیار آن برای توسعه شیلات قرار دارد.
نیکبخت بیان کرد: راهبرد چهارم تولید صادرات‌محور است، این امر موجب توسعه و حمایت از تولیدکنندگان شده و ارزآوری و اشتغال را در کشور افزایش می‌دهد. همچنین پنجمین راهبرد کشاورزی دانش‌بنیان و افزایش بهره‌وری بوده که بر اساس آن تحقیق و پژوهش، آموزش، ترویج 3 رکن اساسی به شمار می‌رود که با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان و مؤسسات علمی و دانشکده‌های کشاورزی و نخبگان می‌توانیم عملکرد را در واحدهای تولیدی افزایش دهیم.
نرخ رشد کشاورزی مثبت شد
وزیر جهاد کشاورزی افزود: دستاوردهای که در این بازه زمانی به دست آوردیم را به اختصار توضیح می‌دهم؛ نرخ رشد ارزش افزوده در بخش کشاورزی که طی 3 تا 4 سال اخیر منفی بوده در فصل بهار سال 1402 منفی 4.6 درصد بود که در تابستان به منفی 3.2 درصد رسید و در پاییز به منفی 1 درصد و در زمستان به نیم درصد نرخ رشد مثبت رسیدیم و حتما در بهار امسال شاهد نرخ رشد بهتری خواهیم بود.
وی با اشاره به آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار کشور در مورد صادرات محصولات کشاورزی ادامه داد: صادرات بیش از یک میلیارد دلار سال 1402 نسبت به 1401 افزایش داشته و تراز تجاری بهبود پیدا کرده است و بیش از دو میلیارد دلار 1402 نسبت به سال 1401 بهبود تراز در این حوزه را شاهد بودیم. همچنین در خصوص نرخ تورم شاخص کل تورم در اردیبهشت ماه بر اساس آمار مرکز آمار ایران 2.8 درصد و تورم در محصولات غذایی و خوراکی بخش کشاورزیی 1.8 درصد بوده و در مرداد سال 1402 در حدود 33 درصد و در اردیبهشت حدود 23 درصد بوده که به معنی آغاز روند کاهشی در این حوزه است. این موارد نشان‌دهنده آرامش نسبی است که در بازار ایجاد شده است و بنده امروز به‌عنوان وزیر جهاد کشاورزی و تأمین کننده غذای مردم تأکید می‌کنم که از این روند راضی نیستیم اما روند به سمت بهبود در حال حرکت بوده و امیدوارم با اقدامات شما مشکلات برطرف شود.
عضو کابینه دولت سیزدهم با اشاره به تولیدی محصولات کشاورزی و ذخیره برخی از کالاهای اساسی خاطر نشان کرد: به عنوان مثال مرغ در سال گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی به بنده تأکید کردند 115 هزار تومان شده و بعداز ظهر قیمت آن تغییر می‌کند امروز که بنده گزارش می‌دهم قیمت مرغ عادی و طبیعی شده و به تثبیت رسیده است. ما شرایط بسیار سختی را در صنعت مرغ شاهد بودیم و حلقه‌های بالادستی دچار آسیب شده بود و اولین اقدام با بازسازی این حوزه بود که حدود 70 درصد بازسازی را انجام داده و جوجه‌ریزی به طور متوسط به 110 میلیون قطعه در ماه رسیده بود که امروز به 150 میلیون قطعه در ماه افزایش پیدا کرده که موجب افزایش تولید و تنظیم بازار و توسعه صادرات شده است و حدود 6 هزار تن در فروردین و اردیبهشت ماه صادرات مرغ داشتیم و در واقع از یک واردکننده به صادرکننده تبدیل شدیم. همچنین برای تأمین ذخایر استراتژیک کشور همیشه واردکننده بودیم اما امروز با افتخار بیان می‌کنیم که تولیدکنندگان ما به مرحله‌ای رسیدند که ذخایر استراتژیک کشور را از محل تولید مازاد تأمین می‌کنند و برای وارادات مرغ از خارج از کشور ارزی پرداخت نمی‌شود.
نیکبخت با اشاره به وضعیت تخم‌مرغ در بازار عنوان کرد: یکی از بهترین کالاهایی که کمترین نوسانات را در سفره مردم در سال 1402 و هم اکنون تجربه می‌کند تخم‌مرغ بوده و در سال 1402 در حدود 140 هزار تن مازاد تولید داشتیم که بر اساس آن صادرات انجام دادیم. همچنین فروردین و اردیبهشت ماه چیزی حدود 40 هزار تن صادرات تخم‌مرغ داشتیم که نشان‌دهنده تبدیلی این حوزه از واردکننده به صادرکننده است لذا در مرغ و تخم‌مرغ صادرات و تنظیم بازار را به تشکل‌ها واگذار کرده و امروز اگر کسی می‌خواهد در حوزه صادرات ورود کند نیازی به حضور در وزارت جهاد کشاورزی ندارد بلکه برای دریافت مجوز به اتحادیه‌ها مراجعه می‌کند.
وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: در حوزه تأمین نهاده‌ها نیز باید عرض کنم سال گذشته این زمان وضعیت نامناسبی را شاهد بودیم، در بازار آزاد 38 الی 40 هزار تومان نهاده قیمت داشت اما با کمبود مواجه بودیم و برای اینکه به تولیدکنندگان کمک کنیم تأمین نهاده‌ها را کامیون به کامیون و مشت به مشت توزیع می‌کردیم اما امروز در پایان مهرماه به تولیدکنندگان سراسر کشور اعلام می‌کنم بدون هیچ دغدغه‌ای این نهاده‌ها در دسترس بوده و اگر در گذشته 3 الی 6 ماه زمان نیاز بود برای خرید و تحویل اما امروز این اتفاق به روز رخ می‌دهد، این در حالی است که با قیمت مناسب و کمتر از مصوبه و در مدت زمانی کمتر از 10 روز انجام می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه تولیدکنندگان دیگر دغدغه‌ای برای تأمین نهاده‌های کشاورزی ندارند، خاطر نشان کرد: در حوزه گندم نیز باید ضمن تشکر از نمایندگان مردم در مجلس یازدهم به ویژه کمیسیون کشاورزی و هیئت رئیسه و ریاست مجلس تأکید کنم این موضوع به یک دغدغه جدی تبدیل شده بود و تعیین قیمت این محصول استراتژیک محل مناقشه بود که نهایتاً در دولت توسط رئیس‌جمهور پیگیری‌های جدی صورت گرفت و شورای قیمت‌گذاری 15هزار تومان قیمت گندم را مصوب کرد که در سال 1402 بیش از 10 میلیون و 300 هزار تن گندم خریداری شد و امروز که در حال گزارش هستم خرید گندم از 4 میلیون تن گذشت و نسبت به سال گذشته روند مثبت و افزایشی را گرفته است و با اطمینان عرض می‌کنم با روندی که در پیش رو داریم برای دومین سال بیش از سال 1402 گندم تولید کرده و به صورت صد درصدی نیاز کشور در دو سال در داخل تأمین و دیگر نیازی به واردات نخواهد بود و این یک صرفه‌جویی ارزی بزرگ برای کشور به دنبال دارد.
عضو کابینه دولت سیزدهم با اشاره به وضعیت تولید برنج در کشور عنوان کرد: خطاب به نمایندگانی که از استان‌های شمالی و برنجکار در جلسه حضور دارند، عرض می‌کنم از سال گذشته که در وزارت جهاد کشاورزی حضور یافتم با چالش‌های بزرگی مواجه بودیم که مشکل اول آن برداشت برنج در انبارهای تولیدکنندگان در استان‌های برنجکار بوده است، مشکل دوم حجم بالای واردات برنج در سال 1401 بود و در اولین سفری که بنده بعد از مسئولیت به استان‌های شمالی داشتم با مشکلاتی که مطرح کردم، مواجه شدم و در اولین جلسه دولت بعد از سفر موضوع را مطرح کرده و در هیئت دولت مصوب کردیم خط اعتباری ویژه برای جمع‌آوری ویژه ایجاد شود. در همین راستا بازرگانان و تجار و شرکت‌های بازرگانی دولتی را موظف کردیم پیش از ثبت سفارش برای واردات برنج، اولویت خرید برنج شمال باشد و این اولین اقدام و برنامه‌ای بود که در دستور کار گذاشتیم.
مجوز صادرات برنج ایرانی در راه است
وزیر جهاد کشاورزی افزود: واردات را مدیریت کردیم و امروز به سمتی می‌رویم که اگر امکان صادرات وجود داشته باشد. این مجوز را بدهیم که حتی صادرات برنج ایرانی هم صورت بگیرد. ما به سمتی رفتیم که واردات را به اندازه میزان مورد نیاز مدیریت کنیم و به هیچ وجه اجازه نخواهیم داد واردات به اندازه‌ای باشد که باعث تنش در تولید شود بنابراین تمام تلاشمان بر این بود و نتیجه این شد که قیمت برنج در ایام نوروز 1403 جایگاه خود را پیدا کرد.
وی در رابطه با گوشت قرمز تصریح کرد: ما در چند سال گذشته در سال‌های 99، 1400 و 1401 حجم و آمار زیادی به دلیل مشکلات خشکسالی و عدم حمایت مناسب از دامداران و واحدهای تولید کننده باعث شد مولدهایمان آسیب جدی ببینند و یک مولدکشی شکل گرفت. بنابراین در اولین گام برای اینکه از دامداران حمایت کنیم و این شرایط را کنترل کنیم به سمتی رفتیم که نهاده مدت‌دار به دامداران بدهیم کما اینکه نزدیک به یک میلیون و سیصد هزار تن برای اولین بار سه ماهه و 6 ماهه به دامداران، عشایر، واحدهای صنعتی و کارخانجات فراوری دادیم و این باعث شد که جلوی مولدکشی گرفته شود.
وی یادآور شد: ما برای تولید برنامه داریم و حتما به سمتی خواهیم رفت که با برنامه‌های صورت گرفته تولیداتی مثل مرغ، تخم مرغ، سبزی و صیفی سازماندهی صورت گرفته و برای گوشت قرمز هم در دو ماه آینده حتما لمس خواهید کرد و اتفاقات خوبی که در مسیر است را خواهید دید.
قطع برق کشاورزی یکی از مشکلات اساسی
نیکبخت با بیان اینکه از شرایط موجود راضی نیستم و برای بهبود شرایط تلاش می‌کنم تاکید کرد: امروز دغدغه‌های جدی هم در بخش دارم کما اینکه در جریان هستید قطع برق کشاورزی یکی از مشکلات اساسی است که آن را پیگیری کردم و به رئیس‌جمهور شهید و جاهای مختلف نامه نوشتم و در کمیسیون کشاورزی هم توضیحات کامل را ارائه دادم.
وی افزود: در نامه‌ای که به رئیس‌جمهور شهید نوشتم اعلام کردم که روستاییان، کشاورزان و تولیدکنندگان این آمادگی را دارند برق منازلشان را قطع کنید اما برق چاه‌های کشاورزی قطع نشود و همچنان در حال پیگیری این موضوع هستیم.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: دغدغه دوم سوخت کشاورزان است. از تمام دست اندرکاران، متولیان و همکاران خودم در استانها و مسئولین محترم دولتی تقاضامندم در تأمین سوخت مورد نیاز واقعی کشاورزان کمک کنید تا دچار مشکل نشوند و کار تولید را ادامه دهند.
وی بیان کرد: دغدغه سوم ماشین آلات کشاورزی است، در شرایط کنونی نزدیک به 60 هزار متقاضی برای دریافت تراکتور درخواست دادند کل تولید کشور به اندازه نیمی از این نیست و محدودیت تولید داریم و حتما باید با کمک وزارت صمت، بخش خصوصی و دولتی به سمتی برویم که نیاز این بخش را تأمین کنیم.
این عضو کابینه دولت سیزدهم افزود: دغدغه چهارم تأمین سرمایه در گردش برای بخش کشاورزی و یک مشکل اساسی است که در حال پیگیری برای رفع آن هستیم. هم چنین دغدغه بعدی حمل‌ونقل و لجستیک است کما اینکه در این رابطه روز گذشته نامه‌ای به وزیر صمت نوشتم تا به ما مجوز دهد برای تأمین ماشین‌های حمل‌ونقل مناسب سردخانه برای حمل محصولات کشاورزی تا بتوانیم این مشکل را حل کنیم و باعث می‌شود محصول به صورت سالم و با حداقل ضایعات به بازار برسد.
وی افزود: دغدغه بعدی فضای کسب و کار است و این به عنوان یک مشکل مطرح است بنابراین این پروسه را مورد بازنگری قرار دادیم تا مشکلات را حل کنیم و به حداقل برسانیم همچنین در صدور مجوزها و پشتیبانی از کسانی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند مسیر سرمایه‌گذاری را برای حداکثر سازی تولید فراهم کنیم.
نیکبخت یادآور شد: بحث تغییر کاربری‌ها مخصوصا در فعالیت‌های کشاورزی نیز در حال حل‌وفصل است تا دغدغه‌های موجود رفع شود.