دبیر مرجع ملی حقوق کودک از برآورد وجود حدود ۵۰۰۰ کودک کار و خیابان در شهر تهران خبر داد و گفت: طرح ساماندهی کودکان کار خیابان در حالی از اوایل اسفندماه تاکنون اجرا شده است که طی این سه ماه، ۲۱۳۹ تن از این کودکان ساماندهی شده‌اند.
به گزارش نجوا خبر، سیدعلی کاظمی با بیان اینکه کودکان کار خیابان یا به تعبیر دقیق‌تر کودکان در موقعیت خیابان به کودکانی گفته می‌شود که به دلیل فقر یا چالش‌های خانوادگی در موقعیتی قرار گرفته باشند که ناگزیر از تأمین معاش از طریق خیابان هستند، اظهار کرد: از تشکیل دولت سیزدهم، موضوع حمایت از کودکان کار خیابان در مرجع ملی مورد توجه بود و مطالعات لازم در این خصوص انجام و در سال ۱۴۰۱ در برنامه‌ریزی‌های مرجع ملی حقوق کودک موضوع ساماندهی کودکان وارد شد. وزیر دادگستری به عنوان رئیس مرجع ملی حقوق کودک در برنامه ابلاغی مرجع، اولین برنامه را حمایت از کودکان کار خیابان قرار داده بود.
وی ادامه داد: در همین راستا در سال گذشته کارگاهی با حضور مدیران کل اجتماعی استان‌ها و معاونان حقوق عامه در دادستانی‌های کل کشور برگزار شد. نتیجه این کار شناسایی ۱۰ حوزه پرخطر و راهبردی در حوزه کودکان در معرض خطر و طراحی برنامه‌هایی برای کاهش این مخاطرات برای اطفال و نوجوانان بود که یکی از این حوزه‌ها درباره حمایت از کودکان در موقعیت خیابان است. در هر یک از حوزه‌های راهبردی کارگروه‌هایی تشکیل و راه‌ها و برنامه‌های برون رفت از این چالش‌ها طراحی شد.
کاظمی افزود: تاکید رئیس‌جمهور شهید نسبت به پیگیری موضوع رفع آسیب‌های اجتماعی به ویژه در مورد کودکان و به طور خاص کودکان در موقعیت خیابان باعث شد که این برنامه مورد توجه جدی دستگاه‌های مرتبط قرار گیرد. در این میان با توجه به اهمیت شهر تهران و فراوانی بالای کودکان در موقعیت خیابان در تهران و اهتمامی که در مسئولان استانی و شهری تهران وجود داشت، تمرکز ویژه‌ای روی شهر تهران شکل گرفت.
دبیر مرجع ملی حقوق کودک خاطرنشان کرد: با پیگیری و رایزنی مرجع ملی حقوق کودک و با توجه به اختیارات و تکالیف دادستان‌ها در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و توجه ویژه دادستان عمومی و انقلاب تهران، یک کارگروه در دادسرای تهران با عضویت دستگاه‌های مرتبط و ریاست شخصی دادستان تهران و چند کارگروه فرعی با محوریت معاون حقوق عامه دادسرا تهران برای ساماندهی کودکان کار خیابان تشکیل شد که در این جلسات هم مسئولیت قانونی دستگاه‌ها تبیین و تفهیم شد و هم به طور مستمر مصوبات عملیاتی دقیق و زیادی برای حمایت از این کودکان به تصویب رسید. در واقع با تشکیل این جلسات احکام قانونی به فرایند اجرایی تبدیل شد.
وی گفت: نقطه عطف این اقدام ورود شهرداری تهران به این حوزه بود. شهردار تهران از زمان انتخاب به عنوان شهردار قرارگاه اجتماعی برای رفع آسیب‌های اجتماعی شهر تهران به ویژه ساماندهی معتادان متجاهر و کودکان در موقعیت خیابان تشکیل داده بود، اما لازم بود اراده شکل گرفته در شهرداری با ظرفیت قانونی سایر دستگاه‌ها گره بخورد. راه حلی که برای این موضوع پیدا شد، اعطای نمایندگی ویژه رئیس‌جمهور به شهردار تهران بود. با پیگیری شهردار تهران و اجابت رئیس‌جمهور شهید این گام برداشته شد و تبدیل به پل پیروزی این طرح شد. پس از این ابلاغ قرارگاه اجتماعی شهر تهران با حضور دستگاه‌های مختلف از ملی و استانی و شهرستانی تا قضائی و اجرایی و دولتی و غیر دولتی به صورت مستمر تشکیل می‌شد. این جلسات که گاه در ایام تعطیل و گاه تا پاسی از شب به درازا می‌کشید موجب شد تا هر آنچه برای اجرای طرح لازم بود فراهم شود و روش اجرای طرح مورد وفاق قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه در سطح جهانی سندی در سال ۲۰۲۱ به تصویب کمیته حقوق کودک ملل متحد رسید که برای حمایت از کودکان در موقعیت خیابان، سه روش کلی «سرکوبگرانه»، «رفاهی» و «حمایت همه‌جانبه» را مطرح کرده است، توضیح داد: انتخاب روش درست در اجرای این طرح اهمیت بالایی داشت. ابتدا در جلسات مختلف اختلاف نظر زیادی در مورد الگوی این طرح وجود داشت اما بعد از مدتی وحدت نظر شکل گرفت که الگوی حمایتی ما منبعث از تعالیم اسلامی، مبانی انقلاب و تاکیدات قانونی باید «حمایت همه جانبه از کودک و خانواده» باشد. طبیعتا نحوه انتخاب الگو در این امور آرایش نیروها را تعیین و فرایندها را مشخص می‌کند. با انتخاب الگوی حمایت همه جانبه هم آموزش نیروهای عملیاتی در دستور کار قرار گرفت و مرجع ملی نسبت به این مهم در چند کارگاه اقدام کرد و هم فرهنگ‌سازی عمومی و تدوین فرایندهای حمایت بسیار ضرورت یافت.
دبیر مرجع ملی یادآور شد: در حال حاضر مشاهدات میدانی در خیابان‌ها و معابر تهران حکایت از کاهش محسوس حضور کودکان در سر چهارراه‌ها و گذرگاه‌ها دارد، به گونه‌ای که طبق آخرین آمارها، با اجرای طرح از اوایل اسفندماه تاکنون، ۲۱۳۹ کودک در وضعیت خیابان ساماندهی شده‌اند که ۱۷۶۴ نفر از آنها افغانستانی، ۵۶ کودک پاکستانی و مابقی آنها ایرانی هستند.
کاظمی بیان کرد: به طور کلی برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۵۰۰۰ کودک کار و خیابان در شهر تهران وجود دارد که بر همین اساس اجرای طرح مذکور با قوت همچنان ادامه دارد. تعداد حجم تیم‌های عملیاتی افزایش پیدا کرده و در این راستا ۲۲ ون برای ادامه اجرای طرح اختصاص پیدا کرده است.
وی درباره علت حضور این کودکان در سر چهارراه‌ها توضیح داد: این پدیده در کشور عوامل متعددی دارد و استان به استان ممکن است عامل ان متفاوت باشد.
وی افزود: در استان تهران اکثریت این کودکان مشکل بازماندگی از تحصیل دارند. قریب به ۹۰ درصد این کودکان نیز در تهران دچار مشکل مالی نبوده‌اند. اما طبق بررسی‌ها، در برخی استان‌های دیگر که ترکیب غالب جمعیت کودکان کار خیابان را اتباع ایرانی تشکیل می‌دهند، علاوه بر بازماندگی از تحصیل، مشکل فقر مادی را هم باید به عنوان متغیر موثر در نظر گرفت.
دبیر مرجع ملی حقوق کودک درخصوص نحوه حمایت از خانواده کودکانی که به دلیل مشکلات مالی کودکشان را به خیابان فرستاده‌اند، توضیح داد: فرایند حمایتی و توانمندسازی در بهزیستی طراحی شده و بسته‌های مختلف حمایتی برای کودکان کار خیابان در نظر گرفته شده است، اما به دلیل اینکه روش‌های پیاده شده قبلی با رویکرد حمایتی همراه نبوده است، از همین رو این فرایندهای حمایتی در حال ارتقاء و بهسازی است.
وی در پایان خاطر نشان کرد در کشور روشها و الگوهای مختلف حمایتی برای حمایت از کودکان کار خیابان وجود دارد که مشخصا به الگوی تبریز، تهران و مشهد می‌توان اشاره کرد. در این الگوها به تناسب امکانات استان و عوامل تأثیرگذار روش‌های متفاوتی برای رفع پدیده کار خیابانی کودکان شکل گرفته است که در این راستا مرجع ملی با بهره‌گیری از این روشها و کمک تمامی دستگاه‌های مربوط، مبادرت به تهیه رهنمود ملی کودکان کار خیابان کرده است که به‌زودی منتشر می‌شود.