یک فعال صنفی حقوق معلمان گفت: ما بحران کمبود معلم داریم، بحران کمبود فضای آموزشی را داریم البته این بحرانها همه خود ساخته هستند.
محمدرضا نیک‌نژاد فعال صنفی حقوق معلمان در گفت‌وگو با نجواخبر باتوجه به چالش‌ها و مشکلات وزارت آموزش و پرورش درباره تعیین وزیر از سوی رئیس دولت چهاردهم گفت: آموزش و پرورش در کنار دیگر وزارتخانه‌ها دچار بحران زدگی است گرچه شاید ریشه‌های بحران آن هم به لحاظ زمانی و هم به لحاظ عمق بیشتر باشد و برای رفع آن زمان بیشتری نیاز باشد چرا که یک نهاد انسانی است و انسان‌ها برای تغییر و برای پرورش نیاز به زمان دارند.
وی ادامه داد: آموزش و پرورش دچار مشکلات متعدد و پرشماری است از کمبود بودجه گرفته تا ساختار ناکار آمد و ناهمساز با پیشرفت‌هایی که در جهان در این زمینه شکل گرفته است؛ ما نه به لحاظ نرم افزاری و نه سخت افزاری قدرت همراهی و هماهنگی با جهان مدرن را نداریم. ما نباید خودمان را با کشورهای خیلی فقیر مانند کشورهای آفریقایی مقایسه کنیم و نباید خودمان را با کشورهایی مانند فنلاند مقایسه کنیم اما اگر مدارس را با کشورهایی که در حد خودمان هستند مقایسه کنیم مانند کشور ترکیه و کشورهای خلیج فارس متوجه می‌شویم به لحاظ سخت افزاری، یعنی هم امکانات آموزشی در مدارس و همچنین فضایی که دانش‌آموزان قرار است در آنجا تحصیل کنند، تفاوت‌های بسیاری با این کشورها داریم. بسیاری از فضاهای آموزشی ما به ویژه در شهرهای بزرگ فضاهای قدیمی هستند و آن‌هایی هم که نوساز هستند هیچ تناسبی با آموزش‌های مدرن ندارند. آموزش‌های مدرن نیاز به فضای سبز، آزمایشگاه، ناهارخوری، سالن همایش و… دارد اما فضاهای آموزشی ما این چنین نیستند.
این فعال حقوق صنفی معلمان گفت: از لحاظ نرم‌افزاری نیز مدارس ما خیلی ناکارآمد هستند. دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان آموزش را نه به عنوان اینکه باعث بالا رفتن دانش و یا افزایش مهارت او شود بلکه به عنوان یک مسیر گذر ناگزیر می‌بینند که باید طی کند تا به طور مثال در دانشگاه یک مدرک تحصیلی دریافت کند. اینطور نیست که در این مسیر موضوعاتی را یاد بگیرد که گره گشای امروز و آینده‌اش باشد.
بسیاری از این دین گریزی‌ها در مدارس شکل می‌گیرد
نیک‌نژاد با اشاره به نگاه سرسخت ایده ائولوژیک که عموما از نهادهای بیرون از آموزش و پرورش به آن تحمیل می‌شود، گفت: این نهادها نمی‌دانند که این موضوع بر ضد خود آن‌ها عمل می‌کند و بسیاری از این دین گریزی‌هایی که امروز شاهد آن هستیم در مدارس شکل می‌گیرد و کلید آن در آنجا زده می‌شود به دلیل اینکه اینقدر بر این موضوعات تاکید می‌شود که دانش‌آموزان را دلزده می‌کند البته در این زمینه شرایط اجتماعی، اقتصادی و خانواده‌ها نیز بسیار تأثیرگذار است به هر حال سیطره ایدئولوژی بر نهاد آموزشی را نمی‌توانیم نادیده بگیریم.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به بحران کمبود معلم، گفت: ما بحران کمبود معلم را داریم، بحران کمبود فضای آموزشی را داریم البته این بحرانها همه خود ساخته هستند. یعنی در دولت‌های قبلی نه فقط دولت سیزدهم بلکه از دولت‌های پیش از دولت سیزدهم، این روند شروع شده و ادامه پیدا کرده است. در شهرهای بزرگ از جمله تهران عموما در دوره دبستان تا متوسطه اول یک درصد بالایی از مدارس‌مان کلاس‌هایشان روی ۳۶ و ۳۷ نفر بسته می‌شد. در حاشیه‌ها که می‌رویم در دبستان شاهد ۶۰ دانش‌آموز کلاس اولی در کلاس هستیم و آموزش در چنین شرایطی کیفی نیست.
دور شدن از اصل ۳۰ قانون اساسی همه جا به چشم می‌خورد
این فعال صنفی حقوق معلمان با اشاره به عدالت آموزشی گفت: بحث شکاف آموزشی در ایران به شدت افزایش پیدا کرده؛ در تمام دولت‌ها هیچ فرقی ندارد کدام دولت باشد موضوع این است که این شکاف افزایش پیدا کرده است. دور شدن از اصل ۳۰ قانون اساسی همه جا به چشم می‌خورد؛ نرخ مدارس غیردولتی از چیزی حدود ۹ درصد به حدود ۱۶ درصد رسیده است.
وی ادامه داد: آقای روحانی پیش از آنکه سرکار بیاید اعلام کرد که مدارس غیردولتی را محدود می‌کند و عدالت آموزشی را سر و سامان می‌دهد اما یکی اقدامات‌شان در آموزش و پرورش این بود که مدارس غیردولتی را از ۱۲ درصد به ۱۶ درصد رساندند یعنی برخلاف شعاری که پیش از انتخابات دادند دولت آقای رئیسی هم چه آشکار و چه پنهان از این روند دفاع می‌کرد و وزیر آموزش و پرورش فعلی نیز اعلام کرد که وقتی می‌خواهید سوار ماشین خوبی شوید باید پول بیشتری بدهید در حالی که یک وزیر اموزش و پرورش در آمریکا جرئت ندارد چنین حرفی بزند. در واقع این موضوع در کشور ما یک روند جاافتاده است.
نیک‌نژاد با بیان اینکه من شخصا انتظار ندارم که اتفاق خاصی در دولت آقای پزشکیان صورت بگیرد، گفت: البته متأسفانه با انتخاب‌هایی که در کمیته تعیین وزیر آموزش و پرورش صورت گرفته علامتهای بدی به چشم می‌آید. افرادی کاندیدای این پست شده‌اند که لیاقت بودن در این جایگاه را ندارند یا اینکه از گذشته هم در این جایگاه بوده‌اند و بخشی از این اتفاقی که در آموزش و پرورش افتاده حاصل حضور همین افراد در دولت‌های قبلی است.
وی گفت: اما امیدواریم رئیس‌جمهور منتخب اولین کاری که انجام می‌دهد این باشد که در کوتاه مدت یک سری از رفتارها و عملکردها در حوزه اجرا که آسیب‌زا بودند را شناسایی کرده و متوقف کند. یعنی مثلا در خصوص عدالت آموزشی که دغدغه خودشان نیز است و در دوره انتخابات نیز به آن اشاره کردند، اولین مشکلات را در این حوزه شناسایی کند و بعد آن بحرانها را به رسمیت بشناسد و حل کند.
این فعال حقوق معلمان با بیان اینکه امروز کمبود نیرو یکی از بحرانها است، گفت: در سال گذشته ۲۰۰ هزار نیرو کمبود داشته‌ایم و امسال گفتند ۱۶۷ هزار نیرو کمبود داریم این کمبود نیرو موضوعی نیست که بتوان آن را یکساله یا دوساله رفع کرد اما نیاز به برنامه ریزی دارد که در یک دوره چهارساله یا پنج‌ساله یا حتی ده‌ساله این بحران به روند طبیعی باز گردد. البته پر کردن جای خالی نیرو فقط مهم نیست مانند آنچه در دولت سیزدهم شکل گرفت و نیروهای جهادی و حوزه علمیه و بازنشسته را صرفا برای پر کردن کلاس وارد کردند؛ باید به سمتی برویم که نیروهای کیفی و علاقه‌مند به این کار جذب شوند و البته سر و سامان دادن وضعیت حقوقی معلمان نیز بسیار اهمیت دارد تا دانش آموختگان دانشگاه فرهنگیان با انگیزه و با فراغ بال وارد این چرخه شوند.