هر چند خرید از مراکز تجاری به دلیل تجمیع کالاها می تواند آسانتر از بنگاه های کوچک باشد اما این مجموعه ها مشکلاتی را هم با بی تعهدی و بی مسئولیتی برای مشتریانشان به بار آورده اند.
چند سالی است که رشد قارچ گونه مراکز تجاری و فروشگاه های زنجیره‌ای بزرگ نه تنها کلان شهر تهران را دربرگرفته بلکه اغلب شهرهای بزرگ و کوچک کشور را هم درگیر خود کرده است، تقریبا از دهه ۷۰ به بعد بود که این الگوی جدید فروش کالایی به عنوان نمادی از مدرنیته‌ی شهری در کشور نمایان و گسترش پیدا کرد و کار به جائی رسید که این روزها چهره شهر به قدری تغییر پیدا کرده که سر هر کوچه و خیابانی که گردنتان را می‌چرخانید با یک مرکز خرید عظیم الجثه روبه‌رو می‌شوید که به جای این مرکز تجاری قبل از آن چند مغازه کوچک محلی مشغول فعالیت بودند و حال این مرکز خرید غول پیکر جای آن چند مغازه محلی سبز شده است.
هر چند خرید از این مراکز تجاری به دلیل تجمیع کالاها می‌تواند آسانتر از بنگاه های کوچک باشد اما این مجموعه‌ها مشکلاتی را هم به بار آورده‌اند، در کنار بلعیده شدن بنگاه های کوچک محلی از سوی این مراکز تجاری، اشغال جای پارک در پارکینگ‌های این بازارها برای پیدا کردن مسافران، افزایش کاذب بار ترافیکی ورودی و خروجی مال‌ها و محورهای منتهی به آنها و عدم پیش‌بینی پذیری میزان تقاضا و ... باعث ازدحام و شلوغی محله‌ها شده که هر چند بی برنامگی و بی نظمی در آن مشهود است اما باز هم شاهد ساخت‌وسازهای گسترده این مراکز تجاری هستیم.
فروش اقساطی در بازار رکودزده
یکی از این فروشگاه های زنجیره‌ای بزرگ پر حاشیه که اخیرا سر و صدای زیادی هم در رسانه‌ها به راه انداخته است مرکز خرید سرای ایرانی است، تبلیغات رنگارنگ لوازم خانگی سرای ایرانی در رسانه ملی در حالی پررنگ و لعاب شده که مشخص نیست این حجم از تبلیغات در کنار فروش اقساطی در بازار رکودزده این روزهای کشور با چه منبع مالی و از کجا تأمین شده است؟
محمدرضا شهیدی، دبیر انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری کشور پیش از این در مصاحبه‌ای گفته بود؛ طبیعتا در مقابل ویژگی‌های مثبت فروشگاه‌های زنجیره‌ای لوازم خانگی، ویژگی‌های منفی نظیر فروش حواله خرید کالا و… نیز وجود دارد؛ هر‌چند این فروشگاه‌ها به لحاظ دسترسی و مقایسه کالایی مفید هستند اما بر هم زدن نظم بازار و زیرفروشی از آفت‌های آن است. ضمن آنکه مغازه‌دارهای خرد توان ارائه تخفیف و هدایایی که این فروشگاه های بزرگ می‌دهند را ندارند اما اگر به اندازه فلان فروشگاه زنجیره‌ای از کارخانه خرید کنند شامل حال تخفیفات کارخانه خواهند شد و می‌توانند مشوق‌هایی برای خرید تعیین کنند.
تبلیغات پر رنگ و لعاب و توخالی سرای ایرانی
برای اینکه از واقعی بودن تبلیغات سرای ایرانی اطمینان پیدا کنم با سرچی در اینترنت به"پرونده سرای ایرانی و شهر لوازم خانگی روی میز شورای رقابت" برخورد کردم که در بخش کامنت های مشتریان موضوعات تأمل برانگیزی مطرح شده بود.
یکی از مراجعین این فروشگاه در کامنتی نوشته بود؛ بنده کولری را خریداری کردم که قرار بود به قیمت۲۰ ماهه آنرا محاسبه کنند، اما زمان تحویل چک اعلام کردند با توجه به اینکه خرید بعدی شما فرش با اقساط۱۵ ماهه است، باید هر دو چک را ۱۵ ماهه بدهید، جالب اینکه قیمت۲۰ ماهه را با ما محاسبه کردنداما چک ۱۵ ماهه را گرفتند و زمان خرید گفتند این کالا را ۲روزه تحویل می‌دهیم که۱۰روز پشت هم هر روز تماس گرفت امانگار نه انگار که چک‌ها را از ما گرفتند و کالایی را تحویل ندادند.
مشتری دیگری که از سرای ایرانی خرید کرده است در بخش پیام‌ها نوشته است؛ هر مشتری فقط یک بار در دام این مجموعه گرفتار می‌شود و بار دومی وجود ندارد. جالب اینکه قیمت نقدی این کالاها هم ۵۰۰هزار تومان گرانتر از مغازه های سطح شهر است، شک نکنید که این مجموعه بی تعهد و بی مسئولیت هستند.
فروش کالاها در سرای ایرانی چه برتری نسبت به کالاهای سطح شهر دارد؟
شهروند دیگری که از سرای ایرانی کولر گازی خریداری کرده است نیز نوشته است، بنده کولر گازی را از یکی از این فروشگاه‌ها ۲۱ میلیون تومان نقدی خریداری کردم که اقساط آن ۲۷میلیون تومان می‌شد اما پس از اینکه در سایت های مختلف این مدل از کولر را جست‌وجو کردم قیمت نقدی آنرا ۱۶ میلیون تومان نرخ گذاری کرده بودند، اصلا نباید به شعارهایی که سرای ایرانیان می‌دهد توجه کنید بهتر است در شهر بگردید و با چشم باز خرید کنید.
یکی دیگر از مشتریان سرای ایرانی هم با لحنی التماسی گفته است؛تو را به خدا نخرید همه این تبلیغات دروغین است.نه کف قیمتی دارند و نه تضمین کیفیتی می‌دهند، نه اینکه بدون کارمزدند، نه صداقتی دارند و نه به موقع ارسال می‌کنند ارسال دو روزه شان یک ماه طول می‌کشد و هیچکس هم پاسخ گو نیست،همه اش دروغ و فریب است.
بجز این انتقادات اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم‌خانگی تهران در گفت‌وگوئی که اخیرا با ایلنا داشت گفته بود؛ این حجم از تبلیغات سرای ایرانی باعث توجه مردم شده است نه اینکه این کالاها کیفیت یا خدمات خاصی داشته باشند، متأسفانه شاهد آنیم که تبلیغات سوء علیه اصناف انجام می‌شود و این مجموعه‌ها خود را مرجع نرخ گذاری هم اعلام می‌کنند، سؤال این است که چطور و از کجا مرجع تعیین قیمت شده‌اند؟
بر اساس این گزارش، به‌نظر می‌رسد که باید تلاش شود تا به وسیله میانداری اتحادیه‌ها و اصناف و همکاری و مشورت میان گردانندگان مراکز تجاری و مجموعه های بزرگ فروش کالایی در کشور مشکلات بنگاه های کوچک و خرد محلی نیز حل شود این نکته حائز اهمیت است که یکی از اولویت‌های اساسی در برنامه توسعه اقتصادی بسیاری از کشورها در جهان، ایجاد و حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط است چرا که بنگاه‌های کوچک در ایجاد اشتغال و فراهم کردن بستر مناسب برای افزایش تولیدات و صادرات نقش مهمی دارند.