افزایش مداوم قیمت دلار نیما و خلق ارز توافقی در دوره جدید مدیریت محمدرضا فرزین بر بانک مرکزی در حالی انجام شده که نشانه های سیاست تک نرخی کردن ارز است؛ یک کارشناس اقتصادی معتقد است سیاست تک نرخی کردن ارز گرچه سیاست درستی است؛ اما به دلیل شرایط تحریمی ایران با شکست مواجه می‌شود.
به گزارش خبرنگار نجوا خبر، پایان آذرماه بود که بازار ارز تجاری آغاز به کار کرد و بدین ترتیب ارز نیمایی کم کم به سایه رفت. تازه‌ترین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که حجم معاملات تالار ارز تجاری مرکز مبادله ایران به حدود ۴۰ میلیون دلار رسیده است.
چگونه مقدمات سیاست تک نرخی کردن ارز آغاز شد؟
بانک مرکزی نخستین اطلاعیه خود را در روز ۲۲ آذر مبنی بر شکل‌گیری و تعمیق بازار تجاری ارز اعلام کرد و بدین ترتیب این اقدام به عنوان تکلیف قانونی بانک مرکزی برای ایجاد بستر لازم شکل‌گیری یک بازار واقعی برای انجام مبادلات ارزی آغاز شد. طبق اعلام بانک مرکزی، این بازار پس از دو سال فعالیت آزمایشی در پی آن است تا شرایطی را فراهم کند که در یک بازار توافقی خریدار و فروشنده بر سر ارز چانه‌زنی کنند و پس از توافق در یک قیمت، معامله را انجام دهند.
حجم معاملات ارز در بازار ارز تجاری
نزدیک به یک ماه از راه‌اندازی بازار ارز تجاری می‌گذرد و آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد در دو جلسه معاملاتی روز یکشنبه شانزدهم دی، حجم کل معاملات تالار ارز تجاری مرکز مبادله ایران به تفکیک نوع ارز، ۶۹,۷ میلیون درهم، ۱۸.۴ میلیون دلار و ۱۴.۳ میلیون یوان بوده که معادل ارز دلاری این حجم معاملات حدود ۴۰ میلیون دلار است.
بر اساس آمار بانک مرکزی، سال گذشته نزدیک به ۶۵ میلیارد دلار در قالب سامانه نیما، ارز توافقی و ارز ترجیحی عرضه شد و از ابتدای امسال نیز حدود ۵۱ میلیارد دلار ارز در نیما عرضه شده که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال این رقم به بیش از ۷۰ میلیارد دلار برسد.
سیاست تک نرخی کردن ارز اقدام درستی است اما نه در کشور تحریم شده
مهدی دارابی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «نجوا خبر» در این مورد گفت: بانک مرکزی ایجاد سامانه ارز تجاری را اقدامی برای عمق بخشیدن به این بازار جدید، مقابله با رانت ارزی به اشکال مختلف و هدایت بازار تجاری کشور به کانالی اعلام کرده که همه نیازهای ارزی کشور حتی نیازهای مربوط به ارز خدماتی از این طریق نرخ‌گذاری و تأمین شود.
وی با اشاره به چرخه معیوب تخصیص ارز نیمایی به دست مصرف کننده گفت: این مسیر طولانی به طور اساسی قابل نظارت نیست. بنابراین هیچ یارانه‌ای از ارز نیمایی به مردم نمی‌رسد و نصیب فعالان زنجیره خواهد شد که هر کسی بسته به قدرت چانه‌زنی و قدرت خود از اختلاف ارز نیمایی و بازار آزاد بهره‌مند می‌شود؛ رانتی که سال‌های سال است که اخبار آن منتشر می‌شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سیاست تک نرخی کردن ارز سیاست درستی است، گفت: اما در شرایط حال حاضر کشور که دچار شرایط تحریمی است هزینه سیاست تک نرخی کردن ارز بر دوش مردم سنگینی خواهد کرد.
دولت چهاردهم باید نظام چند نرخی ارز را بپذیرد
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه دولت چهاردهم در پی سیاست تک نرخی کردن ارز است، گفت: دولت پزشکیان با ادبیاتی مبتنی بر مقابله با رانت، فساد، خروج سرمایه و مسائل مشابه، نرخ سامانه نیما را کنار گذاشت و پس از عبور از سامانه نیما، این دولت نرخی را معرفی کرد که با عنوان نرخ توافقی شناخته می‌شود.
وی با بیان اینکه در کشوری که شاهد قاچاق سازمان‌یافته هستیم، نمی‌توان سیاست تک نرخی کردن ارز را پیاده‌سازی کرد، گفت: در شرایط تحریمی کشور که احتمال تشدید آن نیز وجود دارد، نمی‌توان کشور را به نرخ بازار آزاد سپرد. اگر کسی در این زمان بگوید «کشور باید به یک نرخ بازار آزاد واگذار شود»، این ایده به‌هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست زیرا امکان تک‌نرخی شدن ارز وجود ندارد. اگر دولت بخواهد به سمت تک نرخی کردن ارز حرکت کند، این سیاست با شکست مواجه خواهد شد؛ موضوعی که به‌روشنی قابل پیش‌بینی است.
خبرنگار: میناسادات حسینی