ماه هاست که لایحه منع خشونت علیه زنان در مجلس خاک می خورد اما حالا نمایندگان با طرحی حیرت انگیز سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه را به 14 سکه محدود کرده اند؛ اقدامی که شاید ظاهرا برای کاهش زندانیان مهریه باشد اما در عمل می تواند مساوی بودن حقوق زنان و مردان را در خانواده بر هم بزند.
به گزارش نجواخبر، طرح پر سر و صدای نمایندگان مجلس برای محدود کردن ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، در نگاه اول تلاش برای حل کردن معضل اجتماعی است اما منتقدان معتقدند این طرح به جای اینکه بیشتر عدالت را برقرار کند بیشتر سنگین کردن کفه ترازو به سمت آقایان است.
بر اساس مصوبه اولیه مجلس، از این پس تنها تا سقف ۱۴ سکه تمام بهار آزادی، امکان اعمال ضمانت اجرای کیفری (از جمله درخواست حبس) برای پرداخت مهریه وجود دارد. برای مبالغ بالاتر از این سقف، زن تنها میتواند از مسیر حقوقی و با اثبات تمکن مالی شوهر، طلب خود را پیگیری کند که این مسیر پر پیچ و خم و پر هزینهای را برای زنان در بر دارد.
علی آذری، نماینده مجلس، در دفاع از این طرح گفته است: هدف مجلس، حفظ تعادل در خانواده و حمایت از حقوق زوجین است. در شرایط اقتصادی کنونی، کاهش سقف مهریه اقدامی در جهت حمایت از نهاد خانواده است.
اما کارشناسان حقوقی و قعالان حوزه زنان در این باره هشدار میدهند که؛ این تصمیم، در غیاب اصلاح همزمان سایر قوانین حمایتی خانواده، میتواند به «خلعسلاح حقوقی زنان» منجر شود.
مهریه، تنها شمشیر و سپر زنان است
در همین راستا نیز؛ محسن برهانی، حقوقدان و استاد دانشگاه، در واکنش به این طرح گفته است: مهریه، تنها شمشیر و سپر زنان در اختلافات خانوادگی است. انصاف نیست زنان را خلع سلاح کنید و مردان را مسلح نگه دارید.
همچنین منتقدان تاکید دارند که؛ مهریه در ساختار فعلی قانون ایران، تنها ابزار اجرایی زنان برای مطالبه حقوقشان است. حذف ضمانت کیفری بدون جایگزین مناسب، میتواند حس تبعیض را در جامعه زنان تشدید کند، بهویژه در شرایطی که هنوز بسیاری از قوانین مرتبط با حضانت، طلاق و نفقه به سود مردان نوشته شدهاند.
زهرا بهروزآذر، معاون رئیسجمهور در امور زنان، نیز در اینباره گفته است: مهریه تنها بخشی از پازل حقوقی و اقتصادی خانواده است. تغییر آن بهتنهایی راهحل مناسبی نیست و باید سایر اجزای نظام حمایتی نیز اصلاح شوند.
در واقع، کارشناسان میگویند: اگر هدف، کاهش زندانیان مهریه است، راهحل باید در اصلاح ساختار و ایجاد سازوکارهای هوشمندانه جستوجو شود؛ مانند ایجاد صندوق بیمه مهریه، شفافسازی داراییهای زوجین، اصلاح حق طلاق و حضانت، و تقسیم عادلانه داراییها پس از طلاق در غیر این صورت، محدود کردن مهریه به ۱۴ سکه، شاید یک معضل را موقتاً کاهش دهد، اما در عوض درد بزرگتری به نام بیپناهی حقوقی زنان را برجای خواهد گذاشت.
کلام آخر:
طرح مهریه ۱۴ سکهای، اگرچه با نیت خیر و برای کاهش زندانیان تدوین شده، اما بدون نگاهی جامع به عدالت جنسیتی، میتواند خود به منبع تازهای از تبعیض بدل شود. قانونی که قرار است بندی از پای مردی بگشاید، نباید بندی بر سرنوشت زنی ببندد.