امیر توکلی با تاکید بر ظرفیت های بالای بخش معدن برای تحول در اقتصاد کشور، هشدار داد که ادامه توسعه صنایع آب بر در مناطق مرکزی کشور تبعات زیست محیطی و اقتصادی سنگینی دارد و باید مسیر توسعه به سمت سواحل جنوبی کشور اصلاح شود.
به گزارش نجواخبر، در حالی که اقتصاد ایران سالها به درآمدهای نفتی وابسته بوده، کارشناسان و مسئولان حوزه معدن معتقدند که این بخش میتواند به یک جایگزین پایدار و موثر برای نفت تبدیل شود. امیر توکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، با اشاره به تجارب گذشته و ضرورت های امروز، توسعه هوشمند و متوازن بخش معدن را یک ضرورت انکارناپذیر دانسته و بر لزوم هدایت سرمایه های سرگردان کشور به این حوزه تاکید میکند.
معدن، ظرفیت بزرگ اما مغفول اقتصاد ایران
توکلی با اشاره به شعار سال و محوریت سرمایهگذاری گفت: ما اعتقاد داریم که بخش معدن میتواند جایگزینی جدی برای نفت در اقتصاد کشور باشد. در وزارت نفت الگویی موفق طراحی شد که در قالب یک همایش، پروژههایی با ارزش افزوده بالا و ضمانت اجرایی ویژه معرفی خواهند شد. همین الگو باید در وزارت صمت برای حوزه معدن نیز اجرا شود.
وی افزود: سرمایهگذاری های سرگردانی که باعث نوسان در بازار ارز و طلا شدهاند، نشان میدهد منابع مالی قابل توجهی در کشور وجود دارد. اما دولت نتوانسته اعتماد لازم را برای هدایت این منابع به تولید ایجاد کند. نتیجه این شده که بسیاری از سرمایهها به سمت خرید ملک در کشورهای دیگر، از جمله ترکیه و امارات، سوق یافتهاند.
تجربه موفق زنجیره صنایع معدنی در ایران
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، با بیان اینکه پیشرفت در زنجیره صنایع معدنی نمونهای از سیاستگذاری موفق بوده، گفت: حدود ۱۵ سال پیش صادرکننده سنگ آهن خام بودیم، اما با وضع عوارض و سیاست های ضد خام فروشی، صنایع تبدیلی مانند کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و فولاد شکل گرفتند. این پروژهها علی رغم چالش ها، موفق عمل کردهاند.
توکلی ادامه داد: با این حال باید توجه داشت که معادن، انفال و متعلق به همه نسلها هستند. اگر سیاست ما صرفاً افزایش تولید کمی باشد، صنایع داخلی با کمبود مواد اولیه مواجه میشوند. پس باید به سمت توسعه صنایع پایین دستی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا مانند فولادهای آلیاژی حرکت کنیم.
هشدار درباره بحران آب و توسعه غلط
این نماینده مجلس یکی از چالش های مهم در مسیر توسعه معدن را کمبود منابع آبی عنوان کرد و گفت: مطالعات آمایش سرزمین از سال ۱۳۵۲ نشان داده که نباید صنایع آب بر در دشت های مرکزی مستقر شوند. اما به دلیل لابی های سیاسی و تصمیم گیری های نادرست، توسعه صنعتی به این مناطق هدایت شده و امروز شاهد خشک شدن تالابها و رودخانهها هستیم.
وی با اشاره به مصرف بالای آب در صنایع معدنی و افزایش جمعیت در مناطق مرکزی افزود: در شرایط فعلی، نباید توسعه زنجیره تأمین در صنایع آب بر را در دشت های مرکزی ادامه دهیم. سواحل مکران و خلیج فارس به دلیل دسترسی به آب دریا و بازارهای جهانی، بهترین گزینه برای توسعه آینده هستند.
مسیر توسعه باید تغییر کند
توکلی با اشاره به پروژه های انتقال آب از جنوب کشور گفت: اکنون برخی پروژهها برای انتقال آب به مناطق مرکزی در حال اجراست. به عنوان مثال، ایمیدرو پروژه انتقال آب به خراسان و سیستان و بلوچستان را اجرا میکند و منطقه سنگان با سهمیه ۵۲ میلیون مترمکعبی آب، یک سوم خوراک فولاد کشور را تأمین میکند.
وی اضافه کرد: الان سنگ آهن را در سنگان استخراج میکنیم، فرآوری میشود، به اصفهان و شادگان منتقل و پس از تبدیل به محصول، دوباره به مرزها برای صادرات فرستاده میشود. این مدل، پرهزینه و ناکارآمد است.
توسعه آینده در گرو اصلاح مسیر
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پایان با اذعان به اشتباهات گذشته در استقرار صنایع در مناطق نامناسب، بر لزوم مدیریت هوشمندانه تاکید کرد و گفت: درست است که امروز نمیتوان صنایع مستقرشده در مرکز کشور را کنار گذاشت، اما توسعه های بعدی باید به سمت مناطق مستعدتر با دسترسی به آب و بازار بینالمللی هدایت شود. این تنها راهکار برای تضمین آینده پایدار صنعت معدن در کشور است.