به گزارش نجواخبر، عمر یک ساله هیئت رئیسه مجلس یازدهم در سال سوم رو به پایان است و باید منتظر بود تا پس از انتخابات روز 2 خرداد، اعضای هیئت رئیسه جدید با انتخاب نمایندگان کار خود را از هفته آینده آغاز کنند.
طبق آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، انتخابات اعضای هیئت رئیسه مجلس اعم از رئیس، نواب رئیس و دبیران این هیئت، هر ساله و همزمان با روز بازگشایی مجلس در روز هفتم خرداد برگزار می‌شود. طبق گفته حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی قرار است این انتخابات برای اجلاسیه چهارم روز سه شنبه (2 خرداد ماه) برگزار شود.
ترکیب هیئت رئیسه مجلس
هیئت رئیسه مجلس دارای ۱۲ پست است که شامل رئیس، ۲ نایب رئیس، ۶ دبیر و ۳ کارپرداز یا ناظر است. این اعضا با رأی‌گیری و توسط دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند.
پس از برگزاری انتخابات، اعضای هیئت رئیسه جدید مجلس با قرار گرفتن در جایگاه هیئت رئیسه سوگند یاد می‌کنند تا «حداکثر توان خود را برای اجرای آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با مراعات بی‌طرفی کامل در انجام وظایف به کار» گیرند.
گزینه‌های ریاست مجلس
محمدصالح جوکار، عضو شورای مرکزی فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: شورای مرکزی فراکسیون انقلاب اسلامی قرار است دوشنبه هفته جاری (1 خرداد ماه) جلسه‌ای با موضوع اجلاسیه چهارم مجلس شورای اسلامی برگزار کند.
در این جلسه قرار است گزینه‌های این فراکسیون برای پست‌های هیئت رئیسه مجلس مشخص شوند و سپس در جلسه فراکسیون انقلاب اسلامی مطرح شده و گزینه‌های نهایی طبق نظر تمام اعضا انتخاب شوند.
معمولاً فراکسیون یک روز قبل از برگزاری انتخابات در صحن مجلس، در جلسه‌ای گزینه‌های خود برای پست‌های هیئت رئیسه را مشخص می‌کند.
طبق گفته جوکار، محمدباقر قالیباف، رئیس فعلی مجلس گزینه اصلی این فراکسیون برای پست ریاست مجلس است.
علاوه بر محمدباقر قالیباف که گزینه اصلی تصدی کرسی ریاست هیئت رئیسه در اجلاسیه چهارم مجلس یازدهم است، الیاس نادران، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز به نظر می‌رسد عزم خود برای کاندیداتوری ریاست مجلس در اجلاسیه چهارم مجلس یازدهم را جزم کرده است.
علی حدادی، نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی هم این موضوع را تأیید کرد و گفت: تاکنون به جز محمدباقر قالیباف که به احتمال زیاد در انتخابات ریاست مجلس در اجلاسیه سوم شرکت می‌کند، الیاس نادران و مرتضی آقاتهرانی هم گفته‌اند که وارد عرصه انتخابات ریاست مجلس خواهند شد.
در روزهای مانده به انتخابات هیئت رئیسه، برخی اعضای جبهه پایداری از جمله مرتضی آقاتهرانی نیز رایزنی‌های خود را با برخی چهره‌های مطرح در مجلس کلید زده‌اند تا آنها را برای کاندیداتوری ریاست یا نائب‌رئیسی متقاعد کنند، به‌طوری که طی رایزنی با برخی نمایندگان و اعلام حمایت از آنها به‌دنبال آنند تا چند کرسی هیئت رئیسه را برای سال آینده در اختیار داشته باشند.
در اجلاسیه اول مجلس یازدهم، علاوه بر قالیباف، فریدون عباسی و سید مصطفی آقامیرسلیم هم کاندیدا بودند که قالیباف با کسب ۲۳۰ رأی موافق توانست رئیس مجلس شود. در آن انتخابات، فریدون عباسی ۱۷ رأی و مصطفی آقامیرسلیم ۱۲ رأی کسب کردند.
در اجلاسیه دوم نیز محمدباقر قالیباف با ۲۳۰ رأی در رقابت با فریدون عباسی که ۱۸ رأی کسب کرد، برای دومین سال در مجلس یازدهم رئیس ماند.
همچنین در اجلاسیه سوم، محمدباقر قالیباف، با ۱۹۴ رأی از ۲۸۱ آرای مأخوذه به عنوان رئیس مجلس ابقاء شد و مرتضی آقاتهرانی ۵۳ رأی، الیاس نادران ۲۱ رأی و فریدون عباسی ۳ رأی کسب کردند و آرای باطله نیز ۱۰ رأی بوده است.
رقابت برای نایب رئیسی مجلس
با توجه به احتمال زیاد ابقای محمدباقر قالیباف در کرسی ریاست مجلس، رقابت نمایندگان برای کسب نایب رئیسی مجلس چون سال‌های گذشته فضای رقابتی جدی تری دارد.
آنگونه که برخی نمایندگان به خبرنگار فارس گفته‌اند، علی نیکزاد به احتمال بسیار زیاد گزینه اصلی نایب رئیسی مجلس است وعبدالرضا مصری، نایب رئیس دوم مجلس هم یکی دیگر از گزینه‌های انتخابات نواب رئیسی مجلس در اجلاسیه چهارم خواهد بود.
علی حدادی، نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت رقابت برای نایب رئیسی مجلس یازدهم گفت: گزینه های دیگری نیز مانند ذوالنور برای کسب نایب رئیسی مجلس در اجلاسیه چهارم مطرح هستند و باید منتظر ماند و دید که آیا می‌توانند طیف غالب مجلس را برای تصدی این سمت با خود همراه کنند یا خیر.
در اجلاسیه اول برای تصدی نایب رئیسی مجلس، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و علی نیکزاد کاندیدا شدند که در نهایت قاضی‌زاده هاشمی، نایب رئیس اول و علی نیکزاد، نایب رئیس دوم مجلس شدند.
در اجلاسیه دوم هم علی نیکزاد و عبدالرضا مصری تنها گزینه‌های نایب رئیسی مجلس بودند که به ترتیب با ۲۰۶ و ۲۰۵ رأی، نایب رئیس اول و دوم مجلس شدند.
همچنین در اجلاسیه سوم، علی نیکزاد و عبدالرضا مصری هر دو ۱۶۸ رأی به دست آوردند که برای تعیین نایب رئیسی اول، بین آنها قرعه کشی صورت گرفت و نیکزاد برای دومین سال پیاپی به عنوان نایب رئیس اول مجلس تعیین شد.
انتخابات دبیران هیئت رئیسه
علی حدادی در ادامه با اشاره به نامزدهای تصدی دبیری هیئت رئیسه گفت: معمولاً بیشترین رقابت و تغییر در انتخابات دبیران هیئت رئیسه مجلس اتفاق می‌افتد و از آنجایی که تا این لحظه نمایندگان زیادی برای حضور در این انتخابات اعلام آمادگی کرده‌اند، انتظار می‌رود در این بخش شاهد تغییرات بیشتری باشیم.
وی افزود: آقایان متفکر آزاد، حاجی‌دلیگانی، سلیمی، پیرهادی، سید نظام موسوی، نادری، کریمی فیروزجایی، رشیدی، یوسفی، دهنوی، امیرآبادی و پاشایی برای دبیری هیئت رئیسه اعلام نامزدی کرده‌اند.
در اجلاسیه اول، سید ناصر موسوی‌لارگانی، احمد امیرآبادی‌فراهانی، حسینعلی حاجی‌دلیگانی، روح‌الله متفکرآزاد، علی کریمی‌فیروزجایی و سید محسن دهنوی به عنوان دبیران هیئت رئیسه مجلس انتخاب شدند.
در اجلاسیه دوم نیز روح‌الله متفکرآزاد، سید محسن دهنوی، علی کریمی‌فیروزجایی، محمد رشیدی، مجتبی یوسفی و حسینعلی حاجی‌دلیگانی به عنوان دبیران هیئت رئیسه مجلس انتخاب شدند.
همچنین در اجلاسیه سوم، حسینعلی حاجی دلیگانی، محسن دهنوی، محمد رشیدی، علی کریمی فیروزجایی، احمد امیرآبادی فراهانی و احمد نادری به عنوان دبیران هیئت رئیسه مجلس انتخاب شدند.
ناظران مجلس
معمولاً نمایندگان زیادی برای انتخابات تصدی ناظر هیئت رئیسه مجلس اعلام کاندیداتوری می‌کنند اما از گزینه های جدی تر می‌توان به پیرهادی، الهیان، فرهنگی اشاره کرد و باید ببینیم امسال چند نفر در این عرصه به رقابت می‌پردازند و چه تغییری در این بخش اتفاق می‌افتد.
در اجلاسیه اول مجلس یازدهم، محسن پیرهادی، حسین حسین‌زاده، علی رضایی، علیرضا سلیمی، محمدحسین فرهنگی، غلامعلی کوهساری و غلامرضا نوری قزلجه برای تصدی ناظر هیئت رئیسه مجلس کاندیدا شدند که در نهایت محمدحسین فرهنگی، علیرضا سلیمی و محسن پیرهادی انتخاب شدند.
در اجلاسیه دوم هم علیرضا سلیمی، محسن پیرهادی و سید نظام‌الدین موسوی توانستند رقبا را کنار بگذارند و به عنوان ناظران هیئت رئیسه مجلس برای اجلاسیه دوم مجلس یازدهم انتخاب شوند.
همچنین در اجلاسیه سوم، سید نظام‌الدین موسوی، علیرضا سلیمی و محمدرضا دشتی اردکانی به عنوان ناظر هیئت رئیسه انتخاب شدند.
همچنین عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها از نامه نمایندگان به رهبری درخصوص عملکرد هیئت عالی نظارت مجمع خبر داد.
ولی‌الله بیاتی نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس شورای اسلامی در خصوص در پیش بودن انتخابات هیئت رئیسه مجلس و انتقادات نمایندگان نسبت به عملکرد هیئت رئیسه طی سه سال گذشته در برخی موضوعات، گفت: خب انتخابات هیئت رئیسه مجلس در اجلاسیه سالانه برگزار می‌شود و افرادی زیادی داوطلب هستند که ان‌شاءالله مقصود همگی‌شان خدمت است. اما من عملکرد این همکارانی که اکنون عضو هیئت رئیسه هستند را با توجه به شرایطی که برای دولت و مجلس به وجود آمد و برخی مشکلاتی که در کشور وجود دارد و کشور نیازمند تعامل میان دو قوه است، خوب ارزیابی می‌کنم.
وی افزود: البته در برخی امور عملکرد می‌توانست بهتر از این هم باشد؛ از جمله اداره صحن مجلس، جلسات نظارتی که نمایندگان با وزرا دارند و موارد دیگر که به‌نظرم عملکرد در مجموع مثبت بود؛ در عین حال احتمالا ۲ تا ۳ تغییر در هیئت رئیسه داشته باشیم اما غالب ترکیب هیئت رئیسه حفظ خواهد شد.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در پاسخ به این سؤال که «بخشی از نمایندگان نسبت به عملکرد هیئت رئیسه در نحوه تعامل با دولت به ویژه در رابطه با استیضاح‌ها و اینکه بعد از جمع‌آوری امضاء ارجاع نمی‌شود، انتقاد دارند، عنوان کرد: ببینید هر اقدامی در مجلس باید مطابق قانون و آیین‌نامه باشد، قانون برای نمایندگان حقوق نظارتی مختلفی را از تذکر شفاهی تا استیضاح ایجاد کرده و هیئت رئیسه هم باید مجری قانون باشد؛ اما ممکن است که در یک محدوده زمانی نزدیک یا همزمان استیضاح مثلا ۵ یا ۶ وزیر به امضاء برسد و به هیئت رئیسه برود. خب مدیریت این که این مسئله چه زمانی مطرح شود و چطور مطرح شود به دست هیئت رئیسه انجام می‌شود؛ ضمن اینکه باید شرایط کشور را در نظر گرفت، طبیعی است که نمی‌شود مثلا در یک زمان استیضاح ۵ وزیر مطرح شود چراکه اداره کار سخت خواهد شد.
وی افزود: حتی ممکن است که درخصوص برخی از وزرا دولت هم نظر بر جابه‌جایی و تغییر داشته باشد که هم در گذشته هم در این دولت این اتفاق افتاده و در آینده همینطور خواهد بود، لذا در اینجا یک مقدار هماهنگی و صبر نیاز است تا تغییرات انجام شود، و این تدابیر هم باید از سوی هیئت رئیسه انجام شود.
نماینده مردم تفرش و آشتیان ادامه داد: نمی‌شود ما بگوییم صرفا چون قانون گفته است باید همان انجام شود، بالاخره هیئت رئیسه هم به عنوان تنظیم کننده روابط بین نمایندگان و دولت باید مسئله را به نحوی تنظیم کند که روند کارها مختل نشود. من هم به شخصه به هیئت رئیسه مجلس انتقاداتی دارم اما در مجموع به نظرم عملکرد هیئت رئیسه خوب بوده و هرکسی هم در آن جایگاه قرار بگیرد ملاحظاتی خواهد داشت.
بیاتی در ادامه به دیگر انتقادات نمایندگان نسبت به روند کاری مجلس اشاره کرد و ابراز داشت: یکی از انتقادات نمایندگان به جلسات شورای هماهنگی سران قوا است، نمایندگان گله‌مند هستند که چرا تصمیماتی که می‌گیریم و قانون می‌شود در جای دیگر نقض می‌شود. این هم تذکر داده شده که رئیس مجلس و اعضای هیئت رئیسه باید دقت کنند که مصوبات مجلس را پیگیری کنند، ما مجلسِ دولت نیستیم، مجلسِ مردم هستیم. ما باید به وظیفه خودمان در قانونگذاری و نظارت به درستی عمل کنیم و یک بخشی از عملکرد مجلس هم مصوبات و قانون است و یک بخش هم هیئت رئیسه و تعامل با دولت و قوه قضائیه است، در کل ما باید مدافع مردم و قانونی که تصویب می‌کنیم، باشیم.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها افزود: برخی فرایندها هم مانند هیئت نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام یک مقداری در کار مجلس خلل ایجاد کرده که برای این هم نمایندگان نامه‌ای خدمت مقام معظم رهبری نوشتند که تعیین تکلیف کنند؛ مثلا در مواردی مانند خودرو یا شفافیت قوای سه‌گانه این‌ها باید حل شود و در این پیچ و خم‌های اداری و قانونی گیر نکند.
وی درخصوص زمان ارسال نامه گفت: از آنجا که برخی مصوبات در بودجه تغییر کرد یا حذف شد، بعد از عید این نامه نوشته و خدمت رهبری ارسال شد تا ان‌شاءالله با نظر مقام معظم رهبری موارد این چنینی تعیین تکلیف شود.