سال سخت صنعت فولاد

به گزارش خبرنگار نجوا خبر، نگرانی فولادسازان با ورود به فصل گرما، یک بار دیگر به دلیل ناترازی انرژی اعم از برق و گاز در کشور تشدید شده است. این در حالی است که در سال 1403 ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور به دلیل قطعی‌های مکرر برق و گاز ۱۳ درصد معادل یک میلیارد دلار کاهش داشته است.
دولت همانند سال‌های گذشته به تولیدکنندگان وعده داده که تابستان امسال خاموشی صنایع به حداقل برسد، اما تجربه سال‌های گذشته و عبور پیک مصرف برق در نیمه اردیبهشت امسال از ۵۹ هزار مگاوات نشان از شدت گرفتن ناترازی و رشد بیش از پیش مصرف برق در کشور و قطعی‌های مکرر برق دارد که مستقیما دامان فولادی‌ها را نیز خواهد گرفت.

شکاف عمیق میان ظرفیت و تولید فولاد در ایران

معاون وزیر صمت گفته که ظرفیت تولید آهن‌آلات و فولاد در کشور به بیش از ۵۰ میلیون تن در سال رسیده است. این عدد تقریبا مشابه عددی است که در سند چشم‌انداز 1404 بری صنعت فولاد هدف‌گذاری شده بود. در این سند آمده است که در سال 1404 تولید فولاد باید به ۵۵ میلیون تن برسد؛ هدفی که با چالش‌های انرژی در ایران سنخیتی ندارد.
هرچند برخی از فولادسازان همانند فولاد مبارکه برای حل این چالش دست به کار شده و برای تأمین برق خود نیروگاه تجدیدپذیر ساخته‌اند، اما نه‌تنها برق آن نیروگاه را به خود این صنعت نداده‌اند، بلکه از انتقال گاز مورد نیاز برای تولید برق در این صنعت جلوگیری کرده‌اند.
پیامد این شرایط خطرناک برای صنعت ارزآوری همانند فولاد، از دست رفتن درصد چشمگیری از تولید است. به طور مثال، کارخانه فولاد خوزستان در سال گذشته حدود ۲۵ درصد از ظرفیت تولید خود را به دلیل کمبود انرژی و قطعی‌های مداوم برق و گاز از دست داده است.

فولاد در محاصره چالش‌ها

فرهاد منفرد، فعال صنعت فولاد با اشاره به مشکلاتی که گریبانگیر بخش خصوصی و صادرکنندگان فولاد شده است، می‌گوید: قطعی مکرر برق، گاز و آب و به عبارتی ناترازی انرژی در واحدهای تولیدی، قیمت‌گذاری دستوری، اعمال تعرفه‌های صادراتی فزاینده و بوروکراسی پیچیده تخصیص و رفع تعهد ارزی، سخت‌گیری‌های سازمان‌های مالیاتی و کم‌کاری بانک‌ها در تأمین منابع مالی در کنار کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد، بخشی از چالش‌هایی است که این صنعت با آن دست به گریبان است.
وی ادامه می‌دهد: واحدهای تولید فولاد در اواخر فصل بهار و فصل تابستان که اوج تولید آنها به شمار می‌رود، به‌‌‌دلیل نبود برق با محدودیت روبه‌‌‌رو شده‌اند که در چنین شرایطی برخی واحدها تعطیل یا نیمه‌‌‌تعطیل می‌‌‌شوند. این در حالی است که هر ساله با محدودیت انرژی روبه‌‌‌رو هستیم و البته هر سال وضعیت آن بدتر می‌شود، در حالی که موضوع تأمین انرژی باید به صورت ریشه‌‌‌ای حل می‌‌‌شد که حل نشده است.

تبعات کاهش صادرات فولاد

کاهش صادرات فولاد تبعات بسیاری برای اقتصاد کشور دارد. «افت درآمدهای ارزی»، «از دست رفتن فرصت‌های شغلی»، «افزایش قیمت محصولات فولادی» همه و همه از تبعات کاهش صادرات فولاد است. افزایش قیمت محصولات فولادی، به ویژه فولاد ساختمانی، بازار ساخت‌وساز را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و موجب افزایش هزینه تمام‌شده مسکن خواهد شد. این موضوع در شرایطی که اقتصاد ایران با تورمی مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کند، چالش‌های معیشتی را افزایش داده است.

تنها راه چاره صنعت فولاد در بحران ناترازی
طبق آمار رسمی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور در سال گذشته ۱۳ درصد معادل یک میلیارد دلار کاهش داشته است که این مسئله، زنگ خطری برای اقتصاد غیرنفتی کشور در شرایط تحریم است.
تنها راه چاره صنعت فولاد در میانه این بحران، اقدام فوری در تأمین انرژی پایدار، اصلاح سیاست‌های صادراتی، بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک، تقویت دیپلماسی اقتصادی برای گسترش بازارهای هدف و کاهش وابستگی به نفت است.
در این شرایط، تدوین راهبردهای بلندمدت برای مدیریت انرژی و اولویت‌بندی زیرساخت‌های صنعتی ازسوی دولت، مجلس و بخش خصوصی یکی از راه‌هایی است که ضروری می‌نماید. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند مسیر حرکت صنعت فولاد به عنوان یک صنعت استراتژیک را به‌شدت کند کرده و حتی معکوس سازد